دستگاه فرز از پرکاربردترین ابزارهای برقی است، که در صنایع مختلفی کاربرد دارد؛ امروزه به دلیل گسترش استفاده از این دستگاه، تولیدکنندگان انواع مختلفی از آن را با ویژگی‌های متفاوت، تولید و روانه بازار کرده‌اند. انواع فرز دارای یک دیسک ساینده هستند که به‌عنوان قسمت برش دهنده در این ابزارها ایفای نقش می‌کند. همچنین انواع سنگ فرز نیز برای محکم نگه داشتن قطعه، از یک بستر محکم استفاده می‌کنند. در انتهای این مقاله خواهید فهمید که فرز چیست؟ و چه انواعی دارد. همچنین با کاربردهای هریک از این ابزار آشنا شده و اطلاعات دقیقی را درباره هرکدام به دست خواهید آورد.
دستگاه فرز یا فرز نجاری، ابزاری مهم در صنعت چوب است، که برای برش و شیار زدن استفاده می‌شود. اولین نمونه‌های آن در دهه 1910 در آمریکا تولید شد. در دهه 1920، شرکت Porter-Cable مدل قابل حمل آن را معرفی کرد که محبوبیت زیادی یافت. در دوره جنگ جهانی دوم و پس از آن، این دستگاه‌ها توسعه چشمگیری پیدا کردند و سبک و مقاوم‌تر شدند. در دهه‌های 1960 و 1970، با پیشرفت‌های الکترونیکی، فرزها مجهز به سیستم کنترل و موتورهای با سرعت متغیر شدند. از دهه 1980، دستگاه‌های CNC معرفی شدند که دقت و کارایی بیشتری داشتند.
از دید ظاهری دستگاه فرز شباهت و همسویی زیادی به یک دریل رومیزی دارد؛ در واقع هدف استفاده از فرز، کار بر روی سطوح نه چندان سخت با کیفیت بالا است. به عبارت بهتر این دستگاه دارای سه محور حرکتی است، که به کاربر این امکان را می‌دهد تا بتواند سطوح مختلف را شکل داده و یا آن‌ها را صیقلی کند. این دستگاه را می‌توان هم به‌صورت ثابت و هم متحرک مورداستفاده قرار داد؛ به این معنا که هم می‌توان دستگاه را به قطعه نزدیک کرده و با آن کار کرد، هم امکان نزدیک کردن و حرکت دادن قطعه وجود دارد.
انواع فرز و کاربرد هرکدام
زمانی که برای خرید دستگاه فرز مراجعه می‌کنید، باید بدانید که کاربرد هریک از نمونه‌های فرز چیست؟ و برای کار با چه موادی می‌توان از آن استفاده کرد. زیرا تناسب میان دستگاه با هدف شما از استفاده از فرز، باعث می‌شود که بتوانید به‌راحتی به نتیجه دلخواه رسیده و تا مدت‌ها از دستگاه استفاده کنید. بنابراین پیش از خرید انواع سنگ فرز، باید با ویژگی‌ها و کاربرد هریک از نمونه‌های آن آشنا شده و بهترین را برای خود انتخاب کنید.
مینی فرز
اگر نمی‌دانید که تفاوت فرز و مینی فرز چیست؛ باید بگوییم که از دید ساختاری این نوع دستگاه‌ها معمولا تفاوت چندانی با هم ندارند. اما تفاوت در اندازه و قدرت باعث شده که دامنه کاربرد آن‌ها تا حدی با هم متفاوت باشد. از مینی فرز برای کار بر روی سطوح سنگی و فلزی استفاده می‌شود. این دستگاه را می‌توان برای تیز کردن تیغه‌ها، برداشتن لکه‌های رنگ یا زنگ‌زدگی از روی قطعات فلزی و برس سنگ یا فلزات مورداستفاده قرار داد.
فرز انگشتی
فرز انگشتی به دلیل دقت زیادی که دارد؛ برای انجام کارهای سبک مورداستفاده قرار می‌گیرد. این نوع از فرزها بسیار سبک بوده و می‌توانند برای انجام کارهای صیقل‌کاری بر روی سنگ یا فلز مورداستفاده قرار بگیرند. می‌توان گفت که کاربرد اصلی فرزهای انگشتی، در ساخت جواهرات و شکل دادن به سنگ‌های زینتی است.
فرز مینیاتوری
فرز مینیاتوری را می‌توان به‌نوعی زیرمجموعه ابزارهای انگشتی دانست؛ با این تفاوت که اندازه بسیار کوچک‌تری داشته و برای کارهای خیلی ظریف مناسب است. این نوع از فرزها بسیار دقیق بوده و می‌توانند برای انجام کارهای هنری مانند منبت‌کاری یا حکاکی مورداستفاده قرار بگیرند.
سنگ فرز
سنگ فرز برای نخستین بار در سال 1954 در کشور آلمان ساخته شد؛ از آن زمان تاکنون این دستگاه به‌عنوان یک ابزار بسیار عالی برای انجام برش، تراشکاری یا پولیش کردن مورداستفاده قرار می‌گیرد. سنگ فرز دارای یک دیسک است که با استفاده از موتور، نیروی لازم برای چرخش را فراهم می‌کند. کارگران ساختمانی و صنعتگران فلزکاری، بیشترین بهره را از سنگ فرز می‌برند.
فرز فرم
همان‌طور که از نام این نوع فرز مشخص است؛ از آن برای شکل‌دهی به قطعات مختلف استفاده می‌شود. این نوع از فرزها را می‌توان بر روی فرزهای انگشتی یا دریل‌های CNC نصب کرده و از آن‌ها برای حکاکی، تراشکاری یا براده برداری استفاده کرد. فرز فرم بیشتر در قالب‌سازی و تراشکاری کاربرد داشته و طول عمر زیادی دارد. این فرز دارای انواع مختلفی ازجمله تک شیاره، شیار بلند و شیار دوبل است؛ وجود شیارها باعث می‌شود بتوان با استفاده از آن قطعات مختلف را به هم وصل کرده و قدرت را راحت‌تر منتقل کرد.
فرز آهنگری
یکی از ابزارهای ضروری در هر کارگاه صنعتی، فرز آهنگری است که با استفاده از آن می‌توان نیازهای مختلفی را برطرف کرد. برای مثال یکی از رایج‌ترین کاربردهای فرز آهنگری، استفاده از آن برای رفع عیب قطعاتی است که در حال کار بر روی آن‌ها هستید. همچنین از این نوع فرز برای برش اجسام سخت یا تیز کردن ابزارهای باغبانی و مواردی از این دست استفاده می‌شود. نکته مهم برای کار با فرز آهنگری این است که برای به دست آوردن یک نتیجه خوب، باید مهارت کافی برای کار با دستگاه را داشته باشید
اور فرز
با دانستن این موضوع که اور فرز چیست؟ و چه کاربردهایی دارد؛ به این مسئله پی خواهید برد که تقریبا جایی در صنعت نیست که فرز در آن استفاده نشود. اور فرز یکی از فرزهای مورداستفاده در صنعت نجاری است که با استفاده از آن می‌توان لبه‌های گرد را ایجاد کرده و یا بر روی چوب شیارهایی را برای جا انداختن شیشه یا با هدف زیبایی، ایجاد کرد. این دستگاه بسیار سریع می‌چرخد؛ به همین دلیل در زمان کار باید آن را محکم در دست گرفته و تیغه مناسب با قطعه را بر روی آن سوار کنید.
برای آگاهی بیشتر از اور فرز، مقاله “اورفرز نجاری چیست و چه کاربردی دارد؟” را مطالعه کنید.
دستگاه فرز
دستگاه فرز یکی از قدرتمندترین انواع فرز است که می‌تواند برای انجام کارهایی در مقیاس گسترده مورداستفاده قرار بگیرد. این دستگاه قادر است با مواد مختلفی از جنس فلز، پلاستیک یا چوب سازگار شده و برای انجام عملیات برش یا قطعه‌سازی مورداستفاده قرار بگیرد. در این دستگاه یک تیغه تعبیه شده که با استفاده از آن می‌توان کارهای برش یا صیقل‌کاری را با دقت بسیار زیادی انجام داد؛ به همین دلیل دستگاه فرز معمولا برای ساخت چرخ‌دنده‌ها، اسلات و جیب مورداستفاده قرار می‌گیرد.
مینی فرز شارژی
مینی فرز شارژی از نظر کاربرد شبیه به نمونه‌های برقی این دستگاه است؛ تنها تفاوت میان این دستگاه‌ها در نحوه تامین انرژی است. در مینی فرز شارژی خبری از سیم متصل به دستگاه نیست و باتری وظیفه تامین انرژی را بر عهده دارد. این دستگاه قابلیت حمل داشته و برای کار در فضای آزاد که دسترسی به پریز برق وجود ندارد مناسب است. همچنین نداشتن سیم باعث می‌شود که محدودیتی در جابجایی نداشته و بتوان به‌طور کاملا ایمن از آن استفاده کرد.
فرز رومیزی
در پاسخ به این سوال که برای استفاده کارگاهی، مناسب‌ترین نوع فرز چیست؛ باید فرز رومیزی را به شما معرفی کنیم. فرز رومیزی از انواع فرز ثابت است که باید در حین کار با آن، قطعه را حرکت دهید. از این نوع فرز برای تعمیر ابزارهای مختلف یا شکل دادن به مته‌ها استفاده می‌شود. همچنین می‌توان با استفاده از آن ابزارهای مختلف زل تیز کرده و یا آثار زنگ‌زدگی یا خوردگی را از میان برداشت. امکان جابجایی قطعه در این دستگاه باعث می‌شود که تسلط در حین کار بیشتر باشد.
اجزاء یک دستگاه فرز
در این جا برای شما جدولی از اجزاء تشکیل دهنده یک دستگاه فرز آورده ایم:
| ویژگی ها | اجزا |
| ساختار اصلی دستگاه که تمامی اجزا بر روی آن قرار می‌گیرند؛ باید مقاوم و پایدار باشد تا لرزش و حرکت ناخواسته را کاهش دهد. | بدنه |
| منبع قدرت دستگاه که بسته به نوع فرز، می‌تواند برقی یا شارژی باشد؛ توان و سرعت موتور از عوامل مهم در عملکرد فرز هستند. | موتور |
| دسته‌ها برای کنترل و هدایت دستگاه توسط کاربر طراحی شده‌اند؛ باید دارای ارگونومی مناسب و قابلیت جذب لرزش باشند تا کار راحت‌تر و ایمن‌تر انجام شود. | دسته‌ها |
| برای کنترل روشن و خاموش کردن دستگاه استفاده می‌شود؛ معمولاً در جایی قرار می‌گیرد که به راحتی دسترسی داشته باشد. | کلید روشن/خاموش |
| محور اصلی که دیسک یا تیغه فرز به آن متصل می‌شود؛ باید مقاوم و با دقت بالا ساخته شده باشد تا از لرزش و خطای کار جلوگیری کند | محور اصلی |
| قطعه‌ای که برای حفاظت از کاربر در برابر براده‌ها و ذرات پرتاب شده طراحی شده است؛ باید به طور محکم نصب شود و قابلیت تنظیم زاویه داشته باشد. | محافظ دیسک |
| برای قفل کردن محور اصلی جهت تعویض آسان و ایمن دیسک یا تیغه استفاده می‌شود. | کلید قفل محور |
| قسمت برشی دستگاه که برای برش، سنگ‌زنی یا صیقل دادن مواد مختلف استفاده می‌شود؛ انواع مختلفی از دیسک‌ها با جنس‌ها و سایزهای متفاوت برای کارهای مختلف موجود است. | دیسک یا تیغه |
| بسته به نوع دستگاه، ممکن است دارای سیم برق برای اتصال به پریز یا باتری قابل شارژ باشد؛ باتری‌ها باید ظرفیت کافی برای مدت زمان کار مناسب را داشته باشند. | سیم برق یا باتری |
| برخی دستگاه‌ها دارای پایه‌های ضد لغزش هستند که کمک می‌کند دستگاه در حین کار پایدار و ثابت بماند. | پایه‌های ضد لغزش |
| برخی مدل‌ها دارای دیمر یا کنترل سرعت هستند که امکان تنظیم سرعت چرخش دیسک را برای تطبیق با مواد و نوع کار فراهم می‌کند. | کنترل سرعت |
کلام آخر
شاید بسیاری از افراد عادی ندانند که فرز چیست؟ و چه کاربردی دارد؛ اما امروزه اهمیت این دستگاه در صنایع مختلف بر کسی پوشیده نیست. همچنین پای دستگاه‌های فرز به کاربردهای خانگی و حتی هنری نیز کشیده شده و بسیاری از افراد برای از بین بردن آثار رنگ یا زنگ‌زدگی از روی دستگاه‌ها و یا ساخت جواهرات و دیگر کارهای هنری مانند منبت‌کاری از انواع فرز استفاده می‌کنند. کاربرد گسترده انواع سنگ فرز باعث شده که تولیدکنندگان نیز روزبه‌روز محصولات متنوعی را روانه بازار کرده که هریک با ویژگی‌های جدید که دارند؛ می‌توانند نیاز خاصی را برطرف کنند.
سوالات متداول
1-فرز چیست؟
انواع فرز دارای یک دیسک ساینده هستند که به‌عنوان قسمت برش دهنده در این ابزارها ایفای نقش می‌کند. همچنین انواع سنگ فرز نیز برای محکم نگه داشتن قطعه، از یک بستر محکم استفاده می‌کنند
2_مینی فرز شارژی چیست؟
این دستگاه قابلیت حمل داشته و برای کار در فضای آزاد که دسترسی به پریز برق وجود ندارد مناسب است. همچنین نداشتن سیم باعث می‌شود که محدودیتی در جابجایی نداشته و بتوان به‌طور کاملا ایمن از آن استفاده کرد.
