آیا تاکنون نام فرز انگشتی را شنیده‌اید؟ از مزایای فرز انگشتی آگاه هستید؟ بیشتر افراد در هنگام روبه رو شدن با صنایع مختلف از جمله منبت کاری، این سوال برایشان پیش می‌آید که فرز انگشتی چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت فرز انگشتی یکی از مهم‌ترین دستگاه‌های صنعتی است که وظایف مهمی را به عهده دارد. دامنه کاربرد فرز انگشتی بسیار گسترده است اما از رایج‌ترین کاربردهای آن می‌توان به مواردی مانند منبت کاری، نجاری، قالب سازی و… اشاره کرد.
جالب است بدانید این دستگاه‌ها دارای انواع مختلفی هستند و افراد باید متناسب با شغل و فعالیتی که قصد انجام آن را دارند، فرز انگشتی مناسب را انتخاب کنند. اگر علاقه‌مند به انجام کارهای هنری هستید و دوست دارید آثار خیره کننده‌ای بر روی متریالی مانند سنگ، چوب، شیشه و… خلق کنید، این دستگاه مناسب شما است.
در قرن 19 مدل های ابتدایی فرزها از جمله فرز انگشتی ساخته شد و طی گذشت زمان، این ابزار تکامل یافته تا اینکه در قرن اخیر به مدل های شارژی، بادی و برقی توسعه پیدا کرده است.
در ادامه قصد داریم به بررسی بیشتر دستگاه‌های فرز انگشتی بپردازیم؛ بنابراین اگر شما نیز علاقه‌مند به کار کردن با چنین دستگاهی هستید، پیشنهاد می‌شود تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
پیشنهاد می کنیم مقاله “انواع فرز کاربردی” جعبه ابزار را از دست ندهید…
فرز انگشتی چیست؟
فرزهای انگشتی (Die Grinder) را ممکن است با نام‌هایی مانند سنگ انگشتی، فرز حکاکی، فرز انگشتی حکاکی و… نیز بشناسید. اگر به زبان ساده بخواهیم این دستگاه‌ها را معرفی کنیم، باید بگوییم فرزهای انگشتی در واقع همان دستگاه‌هایی هستند که با کمک آن‌ها انواع حکاکی‌ها و منبت کاری‌ها را بر روی وسایل مختلف اجرا می‌کنند.
هدف این دستگاه پیاده سازی انواع طرح‌ها و کارهای هنری بر روی متریال مختلف است. وقتی نام حکاکی به میان می‌آید اولین متریالی که معمولا در ذهن همه تداعی می‌شود، چوب می‌باشد؛ اما جالب است بدانید با کمک این دستگاه فوق‌العاده می‌توان علاوه بر چوب بر روی متریالی مانند شیشه، سنگ، پلاستیک، فلز و… نیز حکاکی‌های زیبایی ثبت نمود.
در نظر داشته باشید که حکاکی تنها یکی از کاربردهای این دستگاه است، در ادامه به بررسی کامل کاربرد فرز انگشتی خواهیم پرداخت.
به صورت کلی فرزهای انگشتی ساختار پیچیده‌ای ندارند و در کل از یک موتور کوچک و چندین چرخ دنده تشکیل شدند. فعالیت این چرخنده‌‌ها به گونه‌ای است که سبب چرخش شفت اصلی می‌شوند.
یکی از فاکتورهای مهم که در هنگام خرید این دستگاه‌ها به آن توجه ویژه‌ای می‌شود، سرعت فرزهای انگشتی است. سرعت این دستگاه‌ها برحسب تعداد دور در دقیقه محاسبه می‌شود.
البته فرزهای انگشتی علاوه بر فاکتور سرعت در ویژگی‌های دیگری مانند توان دستگاه و سایز کولت فرز، اندازه خود دستگاه و… نیز باهم تفاوت‌هایی دارند.
انواع فرز انگشتی
از آنجایی که این دستگاه‌ها در صنایع مختلف بزرگ و کوچک نقش کاربردی را ایفا می‌کنند، انواع مختلفی از آن طراحی و وارد بازار شده است.
به صورت کلی انواع فرزهای انگشتی را به دو دسته زیر تقسیم می‌کنیم:
- فرز انگشتی گلو بلند:
یکی از رایج‌ترین انواع فرزهای انگشتی، فرزهای انگشتی گلو بلند هستند. ممکن شما نیز با شنیدن نام این فرز کنجکاو شده باشید که چرا این دستگاه به این نام خوانده شده است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت، نام دستگاه با توجه به ظاهر آن انتخاب شده است.
بخش جلویی یا به اصطلاح گردن دستگاه دارای کشیدگی است، به همین دلیل به آن فرز انگشتی گلو بلند می‌گویند.
این فرز زمانی کاربرد دارد که دسترسی پرسنل و کارگران به قطعه محدود می‌شود. محدود شدن دسترسی به دلایل مختلفی از جمله کمبود فضا یا وجود فضاهای زاویه دار است.
با کمک این دستگاه حتی با وجود دسترسی‌های محدود به قطعه، می‌توان بهترین آثار را تولید نمود.
- فرز انگشتی گلو کوتاه:
کاربرد این دستگاه کاملا بالعکس دستگاه فرز انگشتی گلو بلند است. از فرز انگشتی گلو کوتاه برای قطعاتی استفاده می‌شود که محدودیت دسترسی ندارند و کار با آن‌ها بسیار راحت است. نام گذاری این محصول نیز با توجه به شکل ظاهری گردن آن می‌باشد.
از آنجا که سری‌ها و تیغه‌های مختلف بر روی این فرز نصب می‌شوند، به جرئت می‌توان گفت فرزهای انگشتی گلو کوتاه، نقش پر رنگی در صنایع مختلف ایفا می‌کنند و نبود آن‌ها مشکلات زیادی را به بار می‌آورد.
کاربرد فرز انگشتی
تاکنون سعی داشتیم شما را با ماهیت و انواع فرزهای انگشتی آشنا کنیم؛ اما در ادامه قصد داریم به بررسی کامل کاربردهای فرز انگشتی بپردازیم.
این دستگاه آنچنان در صنعت نفوذ پیدا کرده است که نبود آن مشکلات زیادی را برای صنعت گران به وجود خواهد آورد و حتی در برخی موارد ممکن است در صورت خرابی و یا نبود این دستگاه، فعالیت یک صنعت و یا کارگاه به طور کامل مختل شود.
برخی از رایج‌ترین کاربردهای فرز شامل موارد زیر می‌باشد:
- پولیش کاری: پولیش کاری فرایندی است که از طریق آن اقدام به حذف نواقص سطحی و یا به بیان ساده اقدام به حذف پستی و بلندی‌های ایجاد شده بر روی سطوح می‌کنند. با کمک دستگاه فرز انگشتی و حرکت آن بر روی فلزات، چوب و قطعات مختلف دیگر، می‌توان آن‌ها را به راحتی پولیش کاری کرد. به طور مثال یکی از عمده‌ترین پولیش کاری‌ها که به کمک فرز انگشتی انجام می‌شود، پولیش کاری
- حکاکی: یکی دیگر از رایج‌ترین کاربردهای فرز انگشتی، حکاکی بر روی متریال مختلف است. با قرار دادن مته مناسب هر متریال می‌توان حکاکی‌های زیبایی را ایجاد کرد. به طور مثال اگر قصد دارید بر روی شیشه حکاکی داشته باشید، باید مته‌هایی که روکش الماس دارند را بر روی دستگاه خود نصب کنید. برای طراحی و اجرا مجسمه‌های سنگی و چوبی نیز در بسیاری از مواقع از دستگاه‌های فرز کمک می‌گیرند.
- سنباده زنی: با نصب انواع سنباده بر روی فرزهای انگشتی، می‌توان از این دستگاه برای سنباده زنی نیز استفاده کرد. سنباده‌هایی مانند سنباده چتری، سنباده حلقوی و… را به راحتی می‌توان بر روی دستگاه فرز انگشتی نصب نمود. امکان سنباده زنی متریالی مانند فلزات، شیشه، چوب و مواد دیگر وجود دارد.
- شیار زنی: در برخی موارد با کمک انواع سری‌ها، بر روی متریالی مانند سنگ و چوب، شیارهایی را ایجاد می‌کنند.
- از بین بردن زنگار فلزات: مشاغلی که دائما با فلزات سروکار دارند، معمولا با مشکل زنگ زدن فلز مواجه می‌شوند. دستگاه‌های فرز انگشتی مانند یک کلید طلایی برای این مشاغل می‌مانند. افراد با کمک این دستگاه‌ها می‌توانند زنگار را از فلز جدا کنند و در نهایت فلزی سالم داشته باشند.
- برشکاری: یکی دیگر از کاربردهای انواع فرزها، برشکاری است. با کمک فرزهای انگشتی انواع فلزها مانند آهن، آلومینیوم و… را برش می‌دهند و به شکل‌های مختلف در می‌آورند. جالب است بدانید با کمک این تجهیزات حتی می‌توان برش فلزات گران قیمتی مانند طلا را نیز انجام داد.
- تیز کردن: در بسیاری از صنایع علاوه بر کاربردهای اصلی دستگاه فرز، از آن برای تیز کردن اجسام فلزی دیگر مانند اره، تبر، چاقو و… استفاده می‌کنند.
- از دیگر کاربردهای این دستگاه‌های فوق‌العاده می‌توان به مواردی مانند تراش مجسمه‌های یخی، بور کاری مواد، تمیز کردن اشیاء مختلف، صنایع مبل سازی، تمیز کاری سوپاپ‌ها و سایر قطعات خودرو، جلا دادن (فلزات، طلا و جواهرات)، از بین بردن رنگ خودروها، ساب زنی، سنگ زنی، باز کردن لبه لوله‌ها، باز کردن درزها و سوراخ‌ها و بسیاری از موارد دیگر اشاره کرد.
- نکته: دقت داشته باشید که برای انجام هر کدام از کاربردهای ذکر شده نیازمند به سری مخصوص آن است.
سری‌های فرز انگشتی
برای انجام کارهای مختلف با فرزهای انگشتی نیاز به سری‌ها و مته‌های مخصوص نیز می‌باشد. سری‌های فرز انگشتی شامل:
- سری سنگ: با استفاده از این سری می‌توان انواع سنگ‌ها را برش داد. این سری این امکان را برای پرسنل فراهم می‌کند تا از فرز انگشتی برای صاف کردن سطوح، شیار زدن و… استفاده کنند.
- سری آهن: یکی از پرمصرف‌ترین سری‌های فرز انگشتی، سری آهن است. از این سری برای اموری مانند جلا دادن، زنگ زدایی، تمیز کاری و صاف کردن نقاط جوش خورده و… استفاده می‌شود.
- سری چوب: صنایع نجاری، مبل سازی و مشاغلی که معمولا با چوب سروکار دارند از این سری استفاده می‌کنند. با کمک این سری می‌توان کارهایی مانند حکاکی، سوراخ کردن، منبت کاری و بسیاری از امور دیگر را بر روی چوب پیاده سازی کرد.
دسته بندی فرزهای انگشتی با توجه به طراحی
جالب است بدانید این دستگاه‌ها حتی از نظر طراحی نیز با یکدیگر تفاوت دارند. اصلی‌ترین تفاوت این دستگاه‌ها را در واقع می‌توان کولت آن‌ها دانست. با توجه به طراحی فرزهای انگشتی را به دو گروه عمده زیر تقسیم می‌کنیم:
- فرز انگشتی سر کج:
فرز انگشتی سر کج یکی از رایج‌ترین ابزارآلات دستی بادی است؛ که از آن برای انجام اموری مانند سنگ زنی، سنباده زدن، پرداخت مواد مختلف (فلز، پلاستیک و چوب)، منبت کاری و… استفاده می‌شود. منظور از ابزارآلات بادی این است که دستگاه با فشار باد کار می‌کند.
عموما این محصول برای انجام فعالیت‌هایی که نیاز به تسلط بیشتر بر سطوح صاف است، کاربرد دارد.
همانطور که می‌شود از نام این فرز انگشتی حدس زد، کولت این فرز با بدنه دارای زاویه‌های حدود 90 و 115 درجه می‌باشد. از لحاظ ظاهری محل قرارگیری کولت کمی رو به پایین است.
برخی از رایج‌ترین کاربردهای این فرز برش سطوح، سوراخکاری و پرداخت سطوح است. دقت داشته باشید که فرز انگشتی سرکج قدرت بسیار بالایی دارد.
- فرز انگشتی مستقیم:
فرز انگشتی مستقیم یا سنگ فرز مستقیم در صنایع مختلفی از جمله مواد غذایی، سازه‌های فلزی، داروسازی، نجاری و… نقشی کلیدی دارد. در این فرز انگشتی برخلاف نوع قبلی کولت با بدنه هیچ زاویه‌ای ندارد.
کولت و بدنه فرز انگشتی مستقیم در یک راستا قرار می‌گیرند و طراحی آن‌ها صاف است. به بیان ساده این دستگاه دارای چرخی عمود مانند می‌باشد.
جالب است بدانید بسیاری از این ویژگی دستگاه، به منظور صاف کردن لبه‌ها و گوشه‌های تیز استفاده می‌کنند. به صورت کلی زمانی که نتوان از فرز سرکج یا فرز زاویه 90 درجه استفاده کرد، این فرز جایگزین بسیار مناسبی محسوب می‌شود.
دسته بندی فرزهای انگشتی بر اساس منابع تغذیه
فرزها برای انجام فعالیت خود نیازمند انرژی یا همان منابع تغذیه هستند. یکی دیگر از عواملی که سبب ایجاد تفاوت در فرزهای انگشتی می‌شود، منابع تغذیه آن‌ها است.
منابع تغذیه برخی از فرزها مانند سایر تجهیزات برق می‌باشد و برای کار کردن با این نوع دستگاه‌ها کافیست آن‌ها را به برق متصل کنید. عموما فرزهای انگشتی تنها نیاز به برق شهری دارند.
نوع دیگری از فرزهای انگشتی که به اصطلاح به آن‌ها فرزهای بادی نیز می‌گویند، با منبع انرژی فشار باد مشغول به کار می‌شوند. برای کار کردن با این دستگاه‌ها باید آن‌ها را به کمپرسور باد متصل کنید.
البته قابل ذکر است که علاوه بر دو نوع نام برده شده نوعی فرز دیگر وجود دارد، که منبع تغذیه آن باتری است. این نوع فرزهای انگشتی را فرز انگشتی شارژری می‌نامند. فرزهای انگشتی شارژی بیشتر در مکان‌هایی که دسترسی به برق محدودی دارند، استفاده می‌شود.
مزایا و معایب فرز انگشتی
با بررسی و آگاهی به مزایا و معایب فرزهای انگشتی می‌توان در هنگام خرید تصمیم گیری بهتر و راحت‌تری داشت.
فرزهای انگشتی در کنار مزایای بی‌شماری که دارند دارای معایبی نیز می‌باشند که در ادامه به طور کامل آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.
مزایای فرز انگشتی
- افزایش سرعت عمل در انجام کارهایی مانند سنباده زنی، برشکاری، پولیش کاری و…
- افزایش ظرافت و زیبایی حکاکی‌های درج شده بر روی فلزات، سنگ‌ها و شیشه
- افزایش در دقت برشکاری و کاهش ضرر مالی
- امکان استفاده مجدد از فلزات زنگ زده
- فرزهای انگشتی به نسبت فرزهای مینیاتوری وزن کمتری دارند.
- سرعت این دستگاه‌ها به نسبت سایر فرزها بیشتر است.
معایب فرز انگشتی
قدرت: فرزهای انگشتی در مقابل فرزهای مینیاتوری دارای قدرت کمتری هستند بنابراین اگر برای کارهای سنگین به دنبال دستگاه فرز پرقدرت هستید، بهتر است فرز مینیاتوری تهیه کنید. فرز انگشتی بیشتر مناسب کارهایی است که نیاز به دقت بالایی دارد.
مقایسه فرزهای انگشتی برقی و بادی
بسیاری از افراد در هنگام خرید ممکن است با این چالش روبه‌رو شوند که فرزهای انگشتی برقی بهتر است یا فرزهای انگشتی بادی؟ به صورت کلی نمی‌توان به این سوال پاسخ داد زیرا که افراد متناسب با نیاز خود باید فرز انگشتی مناسب را خریداری کنند.
در ادامه سعی داشتیم به بررسی برخی از تفاوت‌های این دو دستگاه بپردازیم تا شما راحت‌تر تصمیم بگیرید و دستگاهی متناسب با نیاز خود خریداری کنید.
- مدت استفاده: از فرزهای انگشتی بادی، می‌توان برای ساعت‌های طولانی استفاده کرد، بدون آن که این دستگاه‌ها دچار افزایش حرارت و سوختگی شوند. اگر به دنبال فرزی هستید که تا مدت‌های طولانی بدون هیچ مشکلی بتوانید از آن استفاده کنید، فرزهای انگشتی بادی گزینه مناسبی برای شما هستند. متاسفانه فرزهای انگشتی برقی نیز ممکن است بعد از کمی استفاده دچار افزایش دما و حرارت شوند.
- منبع تغذیه: منبع تغذیه فرزهای انگشتی برقی، همان برق شهری است و تنها برای استفاده کافیست آن‌ها را به برق متصل کنید. فرزهای انگشتی بادی برای فعالیت تنها به منبع تغذیه کمپرسور باد متصل می‌شوند و با برق شهری کار نمی‌کنند.
- وزن: فرزهای انگشتی بادی دارای وزن مناسب‌تری نسبت به فرزهای انگشتی برقی و شارژی هستند که این ویژگی سبب می‌شود افراد هنگامی که این فرزها را در دست دارند، دیرتر خسته شوند.
- قیمت: فرزهای برقی عموما قیمت بیشتری به نسبت سایر فرزها دارند بنابراین اگر به دنبال یک فرز انگشتی مقرون به صرفه هستید، می‌توانید به فرزهای انگشتی بادی روی بیاورید.
کلام آخر
فرزهای انگشتی یکی از کاربردی‌ترین ابزارهایی هستند که در صنایع مختلف از جمله نجاری، مبل سازی، تعمیرات و صافکاری اتومبیل، قالب سازی، مجسمه سازی، دندان سازی و… استفاده می‌شوند. این فرزهای انگشتی انواع مختلفی دارند و افراد باید متناسب با شغل خود مناسب‌ترین محصول را انتخاب کنند.
در این مقاله قصد داشتیم به سوال فرز انگشتی چیست؟ به طور کامل پاسخ دهیم و به مواردی مانند کاربرد فرز انگشتی و مزایای فرز انگشتی بپردازیم. امیدواریم نکات این مقاله برای شما نیز مفید واقع شده باشد.
