معمولا زمانی که نام تورچ جوشکاری به میان می‌آید، اولین سوالی که به ذهن افراد خطور میکند این است که تورچ جوشکاری چیست؟ و کاربرد تورچ جوشکاری چه مواردی هستند؟ تورچ جوشکاری (Welding Torch) در واقع دستگاهی است که از آن جهت ذوب کردن و اتصال فلزات به یکدیگر استفاده می‌کنند.
همانطور که می‌دانید امروزه پایه و اساس بسیاری از صنایع را فلزات می‌چرخانند و به صورت کلی بیشتر صنایع با انواع فلزات سروکار دارند. تورچ جوشکاری به چنین صنایعی کمک میکند تا اموری مانند ذوب شدن و اتصالات قوی فلزات، به سرعت و به راحت‌ترین شکل ممکن انجام شود. باتوجه به نوع جوشکاری‌ها و فلزات مختلف، امروزه انواع تورچ جوشکاری روی کار آمده است.
چنانچه شما هم به دنبال دستگاه جوش دقیق و قوی فلزات هستید، پیشنهاد می‌دهیم حتما تا پایان این مقاله با ما همراه باشید. در ادامه به بررسی صفر تا صد تورچ جوشکاری و ویژگی‌های آن می‌پردازیم.
برای آگاهی بیشتر درباره دستگاه های جوش مقاله “انواع دستگاه جوش” جعبه ابزار را مطالعه کنید.
آشنایی با تورچ جوشکاری
قبل از بررسی انواع و کاربرد تورچ جوشکاری، خالی از لطف نیست ماهیت این دستگاه پرکاربرد را بیشتر بررسی کنیم. تورچ جوشکاری را در بسیاری از مواقع با نام مشعل جوشکاری نیز میشناسند.
تورچ، شعله‌های پرقدرتی دارد که با وجود حرارت آن می‌توان به راحتی فلزات و آلیاژهای مختلف را ذوب کرد و به یکدیگر اتصال داد. این دستگاه برخلاف بسیاری از دستگاه‌های دیگر جوشکاری، به کاربران اتصالات دقیق و باکیفیتی را تحویل می‌دهد و در واقع شهرت اصلی تورچ را می‌توان همین اتصالات قوی و محکم دانست.
به صورت کلی ساختار تورچ از یک میله بلند تشکیل شده که انتهای آن کمی خمیده و زاویه‌دار می‌باشد تا جوشکاری با دقت بیشتری انجام شود.
در نحوه کار با تورچ جوشکاری، کاربران تنها باید مشعل جوشکاری را در بین دو فلز قرار دهند تا مشعل با حرارت خود فلزات را ذوب کند و در نهایت در عرض چند ثانیه جوشکاری و اتصال دو فلز به یکدیگر انجام شود.
مشعل جوشکاری چه اجزایی دارد؟
یک مشعل جوشکاری از چندین بخش بزرگ و کوچک تشکیل شده است که در ادامه به اصلی‌ترین بخش‌های آن اشاره خواهیم کرد:
- دسته: دسته در واقع همان بخشی است که کاربر برای هدایت تورچ از آن استفاده میکند. معمولا دسته را با متریال سبک می‌سازند تا کاربر به راحتی بتواند از تورچ استفاده کند.
- نازل: نازل برای هدایت شعله در زمان جوشکاری کاربرد دارد. از آنجایی که حرارت در این قسمت بالا می‌رود، نازل را از متریال مقاوم و محکم می‌سازند تا طول عمر نسبتا خوبی داشته باشد.
- استینگر: استینگر نگهدارنده الکترود در محل مشخص است.
- شلنگ گاز: شلنگ گاز همان بخشی است که گاز جوش را به نازل تورچ می‌رساند.
- نوک تماسی: نوک تماسی در قسمت جلویی استینگر قرار می‌گیرد و وظیفه انتقال جریان الکتریکی از الکترود به قطعه کار را به عهده دارد.
کاربرد تورچ جوشکاری چیست؟
امروزه تورچ جوشکاری به بیشتر صنایع ایران نفوذ پیدا کرده است، به گونه‌ای که اگر بخواهیم لیستی از کاربردهای این دستگاه تهیه کنیم، قطعا این لیست بسیار بلند و بالا خواهد شد.
از ساخت هواپیماها و اتومبیل گرفته تا ساختمان سازی، ساخت ریل راه آهن تا ساخت وسایل روزمره، همه و همه به وجود تورچ جوشکاری بستگی دارند. درست است که تورچ جوشکاری تنها ابزار جوشکاری نیست اما به یاد داشته باشید که این وسیله یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین ابزارهای جوشکاری محسوب می‌شود.
به صورت کلی رایج‌ترین کاربردهای تورچ جوشکاری شامل موارد زیر هستند:
- کشتی سازی
- صنایع خودروسازی
- مجسمه سازی
- صنعت ماشین آلات
- جواهر سازی و طلاسازی
- صنایع نفتی
- هوا و فضا
- گاز و پتروشیمی
- ساخت لوازم نظامی و ابزارآلات دفاعی
- ساختمان سازی
- و…
پیشنهاد می کنیم مقاله “همه چیز درباره اینورتر جوشکاری” جعبه ابزار را از دست ندهید.
انواع تورچ جوشکاری
تورچ‌های جوشکاری بر اساس معیارهایی مانند نوع خنک کننده، نوع گاز محافظ، نحوه استفاده و نوع فلز به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند.
در ادامه هر یک از این معیارها را بررسی و تورچ‌های جوشکاری مختلف را معرفی خواهیم کرد.
1. انواع تورچ جوشکاری بر اساس نوع خنک کننده
تورچ جوشکاری برای انجام فرایند ذوب کردن، شروع به تولید حرارت زیادی میکند که این حرارت در صورت عدم کنترل به دستگاه آسیب می‌زند. در چنین شرایطی برای دستگاه نوعی خنک کننده تعبیه می‌کنند که بر اساس آن تورچ‌ها به دو دسته هوا خنک و آب خنک تقسیم می‌شوند.
- هوا خنک: تورچ‌های جوشکاری هوا خنک به تورچ‌هایی گفته می‌شود که برای جریان‌های زیر 200 آمپر کاربرد دارند. چنین دستگاه‌هایی در اثر هوا یا گازهای دیگر خنک می‌شوند.
- آب خنک: تورچ جوشکاری آب خنک، مناسب آمپرهای بالای 250 است و به صورت کلی در مواردی که گرمای زیادی تولید می‌شود از این نوع سیستم خنک کننده استفاده می‌کنند. همانطور که از نام این دستگاه مشخص است، در تورچ آب خنک سیستم خنک کننده بر پایه آب می‌باشد. از طرفی دیگر زمانی که افراد زمان طولانی نیاز به جوشکاری دارند از تورچ آب خنک استفاده می‌کنند.
2. انواع تورچ جوشکاری بر اساس گاز محافظ
گاز محافظ در تمامی دستگاه‌ها و روش‌های جوشکاری نقشی کلیدی و طلایی دارد؛ چرا که این گاز از اکسیده شدن فلزات جلوگیری میکند. در واقع با وجود گاز محافظ کاربران جوش باکیفیت و قوی خواهند داشت.
نحوه کار گاز محافظ به گونه‌ای است که مانع تداخل محل جوش با هوای محیط می‌شود و در نهایت از ترک خوردگی جوش جلوگیری میکند. تورچ‌های جوشکاری بر اساس نوع گاز محافظ به انواع زیر تقسیم می‌شوند:
- تورچ جوشکاری آرگون: گاز جوشکاری آرگون در نهایت به کاربران نقطه جوشی تمیز و باکیفیت تحویل می‌دهد. با کمک این گاز می‌توان آلیاژهای مختلف را جوشکاری کرد. از این دستگاه بیشتر برای جوشکاری فلزاتی همچون مس، برنج و نیکل استفاده می‌کنند.
- تورچ جوشکاری CO2: از این گاز محافظ می‌توان برای داشتن جوشکاری باکیفیت و مستحکم استفاده کرد. تورچ جوشکاری CO2 بیشتر برای جوشکاری فلزاتی همچون فولاد، آهن و آلومینیوم کاربرد دارد.
- تورچ جوشکاری پلاسما: در تورچ جوشکاری پلاسما، الکترود از دهانه نازل خارج نمی‌شود و گرما به خوبی به نقطه جوش منتقل می‌شود.
- تورچ جوشکاری MIG: تورچ جوشکاری MIG، برای جوشکاری فلزات آهنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
3. انواع تورچ جوشکاری بر اساس نحوه استفاده و نوع فلز
یکی دیگر از معیارهای دسته‌بندی مشعل‌های جوشکاری نحوه استفاده و نوع فلز جوشکاری است که در ادامه به بررسی بیشتر آن می‌پردازیم:
- تورچ جوشکاری قرقره‌دار
این تورچ مناسب جوشکاری‌های کوچک و محدود است. یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های تورچ جوشکاری قرقره‌دار، ظرافت بالای جوشکاری آن می‌باشد؛ به همین منظور معمولا این دستگاه برای جوشکاری فلزات نرمی همچون آلومینیوم استفاده می‌شود.
- تورچ جوشکاری پوش پول
تورچ جوشکاری پوش پول در دسته تورچ‌های کابل بلند قرار می‌گیرد بنابراین زمانی که محل جوشکاری با پریز برق فاصله زیادی دارد، به راحتی می‌توان از این مشعل جوشکاری استفاده کرد. مشعل جوشکاری پوش پول برای جوشکاری فلزات زیر کاربرد دارد:
- آلومینیوم
- استیل نازک
- برنج سیلیکونی
- و…
- تورچ جوشکاری سیم پودری
تورچ جوشکاری سیم پودری برای ذوب کردن سیم جوش توپودری استفاده می‌شود؛ چرا که این سیم جوش در حالت عادی برای ذوب شدن نیاز به گرما و حرارت بالایی دارد. تورچ جوشکاری سیم پودری به راحتی ولتاژ و آمپر مورد نیاز را برای جوشکاری سیم جوش تولید میکند.
- تورچ دود گیر
یکی از بزرگترین مزیت‌های تورچ دودگیر، امکان استفاده از آن در فضاهای سربسته است؛ چرا که این تورچ با داشتن مخزن از پخش شدن دود جوشکاری در محیط جلوگیری میکند. دقت داشته باشید که مخزن تورچ ظرفیت دائمی و نامحدود ندارد و در صورت پر شدن ظرفیت آن ممکن است به تورچ آسیب جدی وارد شود.
برای جلوگیری از آسیب دیدگی دستگاه، حتما در بازه‌های زمانی مشخص مخزن دستگاه را تخلیه کنید.
رعایت نکات ایمنی را فراموش نکنید!
جوشکاری یکی از پرریسک‌ترین و پرخطرترین فعالیت‌ها است که در هنگام انجام آن، برای جلوگیری از هر گونه حادثه باید پیرو یک سری قواعد و نکات ایمنی بود.
- پوشش مناسب: ماسک یا کلاه جوشکاری، عینک ایمنی، دستکش و لباس ایمنی جوشکاری از مواردی هستند که کاربر هنگام جوشکاری برای حفظ سلامتی و کاهش احتمال آسیب دیدگی باید از آن‌ها استفاده کند. جالب است بدانید سالانه افراد زیادی هستند که در اثر برق گرفتگی یا سوختگی حاصل از جوشکاری آسیب می‌بینند و یا جان خود را از دست می‌دهند.
- کپسول آتش نشانی: دقت داشته باشید که بدون وجود کپسول آتش نشانی انجام جوشکاری کاری بسیار پرخطر و غیراستاندارد است. با وجود کپسول در صورت رخداد هر گونه جرقه یا آتش‌سوزی می‌توان در همان مراحل اولیه حادثه را کنترل کرد.
- آموزش کافی: از آنجایی که جوشکاری فرایندی پرخطر است، حتما قبل از انجام آن مهارت و تخصص کافی کسب کنید.
- نقص و خرابی دستگاه: در صورتی که تورچ دچار هر گونه نقص و خرابی شد، به هیچ عنوان از آن استفاده نکنید و حتما قبل از استفاده دستگاه را به افراد متخصص و تعمیرکار نشان دهید.
- دوری از مواد قابل اشتعال: قبل از جوشکاری محیط را بررسی کنید تا از عدم وجود مواد قابل اشتعال و انفجار مطمئن شوید.
- استفاده از تهویه هوا: از آنجایی که ممکن است گازهای محافظ جوشکاری پرخطر باشند، پیشنهاد می‌شود از سیستم تهویه هوای مناسب استفاده کنید.
- بررسی سیستم برقی مکان: برای جلوگیری از حادثه حتما قبل از استفاده از تورچ جوشکاری، سیستم برقی مکان را بررسی کنید و از سالم بودن آن اطمینان کافی کسب نمایید.
کلام آخر
در این مقاله خواندید که تورچ جوشکاری چیست؟ و انواع تورچ جوشکاری را شناختبد؛ امروزه برای انجام فرایند جوشکاری، ابزارهای جوشکاری زیادی از جمله سیم جوش، آهنربای جوشکاری، ابزارهای اندازه‌گیری، سوهان جوشکاری، تورچ جوشکاری و… روی کار آمده است. کاربرد تورچ جوشکاری هم بسیار مهم است زیرا اگر قصد خرید ابزار دارید باید ابتدا تمام جوانب را بسنجید و سپس انتخابی هوشمندانه داشته باشید.
