پیچ گوشتی یکی از ابتدایی‌ترین ابزارهاست که تقریبا همه ما از بچگی آن را می‌شناسیم. این ابزار ساده بسیار کاربردی است و در جعبه‌ابزار هر فردی حتی تعمیرکاران و صنعتگران حرفه‌ای هم پیدا می‌شود. اگر از شما بپرسند که کاربرد پیچ گوشتی چیست؟ احتمالا تنها جوابی که به ذهنتان می‌رسد، باز کردن و بستن پیچ‌هاست؛ اما باید بدانید که کاربرد این ابزار تنها به همین موضوع ختم نمی‌شود. انواع پیچ گوشتی ممکن است به‌عنوان اهرم، قلم ظرف برای واردکردن ضربه یا حتی شکل دادن برخی قطعات چوبی و پلاستیکی استفاده شوند. در ادامه این مطلب درباره این ابزار ساده و پراستفاده توضیحات بیشتری می‌دهیم.
انواع پیچ گوشتی
پیچ گوشتی دارای انواع مختلفی است که هریک برای انجام کارهای خاصی ایجاد شده‌اند. احتمالا در میان انواع پیچ گوشتی اسم انواع دو سو و چهار سو بیشتر از هر چیزی به گوش شما خورده است. این دو نوع ساده‌ترین پیچ‌گوشتی‌هایی هستند که تقریبا در هر خانه‌ای پیدا شده و در اندازه‌های مختلف تولید می‌شوند.
پیچ گوشتی ضربه خور یکی دیگر از انواع متداول پیچ گوشتی است، که در انتهای آن بخش محکمی برای ضربه زدن با چکش در نظر گرفته شده است، که به شما کمک می‌کند از آن به‌عنوان قلم بنایی برای جدا کردن بخش‌های کوچکی از یک قطعه استفاده کنید. پیچ گوشتی ترمینالی و معمولی از انواع دیگر هستند، که با سری‌های دو سو و چهارسو در اندازه‌های مختلف تولید می‌شوند و اغلب برای کارهای دستی و خانگی به کار می‌روند. انواع دیگر این ابزار را در ادامه این بخش توضیح می‌دهیم.
پیچ‌گوشتی دوسو (Flathead Screwdriver)
پیچ‌گوشتی دوسو، یکی از ابتدایی‌ترین و کارآمد ترین ابزارهاست، که برای پیچ‌هایی با سر صاف و شکاف تک خط استفاده می‌شود. این نوع پیچ‌گوشتی سر صاف و نازکی دارد که به راحتی در شکاف پیچ قرار می‌گیرد. پیچ‌گوشتی دوسو در کارهای روزمره مانند تعمیر وسایل خانگی بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. این ابزار به دلیل سادگی و استفاده آسان، یکی از ضروری‌ترین اقلام در هر جعبه ابزاری می‌باشد.
پیچ‌گوشتی چهارسو (Phillips Screwdriver)
پیچ‌گوشتی چهارسو دارای یک سر چهارشاخه‌ای است. این طراحی خاص سبب شده به آسانی در شکاف پیچ گیر کند تا از لغزش و سرخوردن جلوگیری شود. از مهم ترین مزایای این پیچ گوشتی این است که به کاربر اجازه می‌دهد تا به راحتی و نیروی بیشتری پیچ‌ها را محکم کند. پیچ‌گوشتی چهارسو در نصب تجهیزات الکترونیکی، ساخت مبلمان و تعمیرات خودرو به کار می‌رود.
پیچ‌گوشتی ستاره‌ای (Torx Screwdriver)
پیچ‌گوشتی ستاره‌ای، دارای یک سر شش‌پره‌ای به شکل ستاره است و برای پیچ‌های خاصی که در صنایع مختلف استفاده می‌شوند، بسیار مناسب است. این نوع پیچ‌گوشتی به خاطر طراحی منحصر به فردش، به راحتی با پیچ جفت شده و مانع از لغزش و خراب شدن سر پیچ می‌شود. پیچ هایی که شش شکاف به شکل ستاره دارند، بیشتر در صنایع مانند تعمیرات خودرو، تجهیزات کامپیوتری و دستگاه‌های الکترونیکی مورد استفاده قرار میگیرند.
پیچ‌گوشتی آلن (Hex Screwdriver)
پیچ‌گوشتی آلن، با سر شش‌گوش داخلی، برای پیچ‌های شش‌گوش استفاده می‌شود. این نوع پیچ‌گوشتی به خاطر طراحی شش‌گوش، امکان انتقال نیروی بیشتری را فراهم می‌کند و از لغزش جلوگیری می‌کند. پیچ‌گوشتی‌های آلن در تعمیرات دوچرخه، مبلمان‌های قابل مونتاژ و دستگاه‌های مکانیکی کاربرد دارند. این ابزار به دلیل توانایی در محکم کردن پیچ‌ها بدون آسیب رساندن به آنها بسیار محبوب است.
پیچ‌گوشتی مربع (Robertson Screwdriver)
پیچ‌گوشتی مربع دارای سر مربعی است، که برای پیچ‌هایی با شکاف مربع استفاده می‌شود. از این نوع پیچ گوشتی در صنایع چوب و مونتاژ کابینت و مبلمان استفاده زیادی می شود.
پیچ‌گوشتی ترکیبی (Combination Screwdriver)
پیچ‌گوشتی ترکیبی، ابزاری چندکاره است که دارای انواع سرهای قابل تعویض است. این نوع پیچ‌گوشتی سبب شده تا بدون نیاز به چندین پیچ‌گوشتی مختلف، با یک ابزار بهتوان با پیچ‌های مختلف کار کرد. پیچ‌گوشتی ترکیبی برای تعمیرکارانی که نیاز به ابزار چندمنظوره دارند، مناسب است و در کارهای خانگی، تعمیرات و پروژه‌های DIY بسیار کاربردی است.
پیچ‌گوشتی شارژی (Cordless Screwdriver)
پیچ‌گوشتی شارژی، ابزاری برقی است که با باتری قابل شارژ کار می‌کند. این ابزار سبک بوده و قابل حمل است، پیچ‌گوشتی شارژی به دلیل کارایی بالا مورد توجه تعمیرکاران و متخصصان است و به ویژه در کارهای خانگی و ساده مورد توجه قرار گرفته است.
پیچ‌گوشتی عایق‌دار (Insulated Screwdriver)
پیچ‌گوشتی عایق‌دار، با پوشش عایق مخصوص، برای کار با تجهیزات الکتریکی طراحی شده است. این ابزار از کاربر در برابر برق‌گرفتگی محافظت می‌کند و برای تعمیرات برقی و الکترونیکی بسیار مهم است. پیچ‌گوشتی عایق‌دار در تعمیرات خانگی، نصب تجهیزات الکتریکی و تعمیر دستگاه‌های الکترونیکی به کار می‌رود. این ابزار ایمنی کاربر را تضمین می‌کند و از حوادث ناشی از برق جلوگیری می‌کند.
پیچ گوشتی بادی
در انتهای این پیچ گوشتی یک موتور بادی قرار گرفته است که نیروی لازم برای باز و بسته کردن پیچ را از منبع بادی مانند کمپرسور تامین می‌کند. پیچ گوشتی بادی بدون فشار آوردن به دست و ساعد سرعت کار را بالا برده و برای محکم کردن پیچ‌های بلند گزینه بسیار مناسبی است.
پیچ گوشتی موبایلی
پیچ‌های به‌کاررفته در بعضی موبایل‌ها مانند آیفون دارای ساختار خاصی هستند و به همین دلیل هم برای کار با آنها نیاز به پیچ گوشتی مخصوص وجود دارد. پیچ گوشتی موبایلی را می‌توان برای کار با پیچ‌های ظریف موبایل که با پیچ‌گوشتی‌های معمولی باز نمی‌شوند، استفاده کرد.
پیچ گوشتی جغجغه ای
یک پیچ گوشتی جغجغه ای مکانیزمی در دسته خود دارد که به کاربر این امکان را می دهد که هنگام پیچ یا باز کردن پیچ، دست خود را برای یک دور دیگر بدون نیاز به برداشتن سر پیچ گوشتی از شکاف پیچ، تغییر مکان دهد. هنگام استفاده از پیچ گوشتی ضامن دار، نیازی به آزاد کردن فشار روی پیچ یا برداشتن سر پیچ گوشتی از شکاف پیچ نیست. در عوض، کاربر فقط مچ خود را در خلاف جهت عقربه های ساعت می چرخاند.
در زیر جدولی از انواع پیچ گوشتی به صورت مختصر آورده شده:
| کاربرد | نوع پیچ گوشتی |
| برای پیچ‌های با شیار صاف که معمولاً در کارهای عمومی و خانگی استفاده می‌شود. | پیچ گوشتی دو سو |
| برای پیچ‌های با شیار ضربدری؛ معمولاً در ساخت و ساز و مونتاژ قطعات الکترونیکی کاربرد دارد. | پیچ گوشتی چهارسو |
| برای پیچ‌های با سر ستاره‌ای؛ معمولاً در صنایع خودروسازی و الکترونیک استفاده می‌شود. | پیچ گوشتی ستاره ای |
| برای پیچ‌های با سر شش ضلعی؛ معمولاً در مونتاژ مبلمان و دوچرخه کاربرد دارد. | پیچ گوشتی آلنی |
| برای پیچ‌های با سر مربعی؛ بیشتر در صنایع چوب و برق استفاده می‌شود. | پیچ گوشتی مربعی |
| دارای سری‌های قابل تعویض برای انواع مختلف پیچ‌ها؛ برای کارهای عمومی و خانگی مناسب است. | پیچ گوشتی چند کاره |
| برای پیچ‌های با سه شیار؛ معمولاً در تعمیرات دستگاه‌های الکترونیکی مانند تلفن همراه استفاده می‌شود. | پیچ گوشتی تری وینگ |
| برای پیچ‌های با سر مثلثی؛ معمولاً در اسباب‌بازی‌ها و لوازم خانگی استفاده می‌شود. | پیچ گوشتی مثلثی |
| برای پیچ‌های شش‌گوشه و مهره‌ها؛ معمولاً در تعمیرات خودرو و ماشین‌آلات کاربرد دارد. | پیچ گوشتی بکس |
| برای پیچ‌های سرسخت و سخت؛ معمولاً در کارهای ساختمانی و تعمیرات سنگین استفاده می‌شود. | پیچ گوشتی چکشی |
ساختار پیچ گوشتی
هر پیچ گوشتی از سه بخش اصلی شامل دسته، شفت یا میله محور و سری ساخته شده است. این بخش‌ها در کنار یکدیگر باعث راحت‌تر و سریع‌تر شدن کار شما شده و نمی‌توان گفت که مهم‌ترین بخش در پیچ گوشتی چیست. در این قسمت هریک از این بخش‌ها را تشریح کرده و اهمیت هرکدام در کار با این ابزار را بیان می‌کنیم.
-
دسته پیچ گوشتی
دسته بخش انتهایی این ابزار است که اغلب با پوشش مقاومی پوشانده شده است. این پوشش در طول زمان تغییراتی داشته و دارای انواع مختلفی است. دسته همان بخشی است که شما آن را برای کار با پیچ گوشتی در دست می‌گیرید. پس خوش‌دستی و نرمی و جلوگیری از عرق کردن یا لغزیدن دست در حین کار از مهم‌ترین خصوصیات این بخش است.
طراحی مناسب دسته از اهمیت زیادی برخوردار است؛ چراکه اگر قطر بسیار زیاد یا کمی داشته باشد، در جین کار طولانی دستان شما را خسته می‌کند. بلند یا کوتاهی نامناسب آن نیز می‌تواند از میزان تسلط بر روی کار بکاهد. ضمن اینکه مناسب نبودن جنس آن باعث می‌شود که به‌راحتی در اثر ضربه بشکند یا به پوست دست شما در حین کار آسیبی وارد کند. در حال حاضر دسته‌های پیچ گوشتی اغلب از پلاستیک سخت و لاستیک ساخته می‌شوند که دارای ساختاری مقاوم و نرم است که دستان شما را آزار نمی‌دهد.
دقت داشته باشید در برخی از انواع پیچ گوشتی از روکش دسته عایق در برابر جریان برق استفاده می‌شود. این نوع از پیچ گوشتی که به پیچ گوشتی ترمینالی نیز معروف است ابزار کار برق کاران برای باز و بسته کردن ترمینال، کلید و پریز و … است.
-
شفت یا میله محور
این بازار اغلب از فولاد سخت ساخته می‌شود که در اثر وارد شدن ضربه یا فشار دست و گرم شدن تغییر حالت نداده و همواره صاف و مستقیم باقی می‌ماند. این بخش اغلب دارای حالتی استوانه‌ای است؛ اما در پیچ‌گوشتی‌های بزرگ‌تر به‌صورت شش‌گوشه هم ساخته می‌شود تا بتوان آن را با آچار نگه داشت یا نیروی چرخش را بیشتر کرد. ماده مورداستفاده در ساخت میله محور متفاوت بوده و دارای سختی‌ها و رنگ‌های مختلفی است؛ به همین دلیل هر پیچ گوشتی قابلیت تحمل فشار متفاوتی دارد.
توجه داشته باشید که میزان بلندی و ضخامت میله محور بر روی تسلط شما در کار تاثیر زیادی دارد. اگر میله محور بلندتر از حد معمول باشد، جلوی دید شما را می‌گیرد؛ میله کوتاه نیز باعث می‌شود که نتوانید دستتان را برای باز کردن و بستن پیچ به‌راحتی حرکت دهید. ضخامت میله تا حدودی نشان‌دهنده استحکام آن است؛ اما اگر بیشتر از حد در نظر گرفته شود تسلط شما بر روی کار را کاهش می‌دهد.
-
سری پیچ گوشتی
سری پیچ گوشتی بخش متصل به شفت است، که ممکن است به‌صورت جداشونده یا اتصال دائمی ساخته شود. جنس سری این ابزار از تیتانیوم، استیل ضدزنگ، فولاد تند بر (HSS) یا فلزات اشباع‌نشده مختلف است؛ که هریک مقاومت متفاوتی دارند. سری پیچ گوشتی ممکن است به‌صورت دو سو، سه سو یا چهار سو یا شکل‌های خاص دیگر طراحی شود. این بخش در پیچ محکم شده و فشار دست شما را به آن وارد می‌کند تا پیچ درنهایت باز یا بسته شود.
کیفیت سری‌های انواع پیچ گوشتی در سالم ماندن پیچ‌ها و باز کردن راحت‌تر آن تاثیر زیادی دارد. سری‌های نامرغوب ممکن است پیچ را هرز یا سری آن را خراب کنند. همچنین ممکن است بعد از جند بار استفاده از پیچ گوشتی خود سری‌ها کمی خرد شده و شکل و حالت خود را از دست بدهند. در بعضی از انواع سه سو و چهارسو بخش میانی سری بلندتر از سایر بخش‌هاست و این موضوع باعث می‌شود که پیچ گوشتی به‌درستی در داخل پیچ محکم نشده و کار را با مشکل مواجه کند.
- نوک پیچ گوشتی
داشتن جعبه‌ای که پر از سر پیچ گوشتی باشد که بتوانید از آن برای باز کردن انواع پیچ‌ها استفاده کرد، آرزوی بسیاری از تعمیرکاران است. این ابزار اغلب با یک دسته به بازار عرضه می‌شود که سری‌ها به آن متصل شده و به‌راحتی می‌توانید هر پیچی را باز کنید.
نکات مهم در انتخاب و خرید پیچ گوشتی
برای هرکسی که به‌نوعی با ابزارآلات در ارتباط است، همواره این سوال وجود دارد که نکات مهم در انتخاب و خرید پیچ گوشتی چیست؟ توجه داشته باشید که این ابزار بسیار ساده است و همین موضوع ممکن است باعث شود که شما توجه به نکات مطرح‌شده در این بخش را دست‌کم بگیرید و درنهایت یک ابزار نامرغوب بخرید. به خاطر داشته باشید که پیچ گوشتی در هر شرایطی به کار شما می‌آید، پس حتما در خرید آن دقت کافی را به خرج دهید.
انتخاب سایز و نوع مناسب
به خاطر داشته باشید که در جعبه‌ابزار شما، نیاز به همه نوع پیچ گوشتی در هر اندازه‌ای نیست. اگر برای کاربردهای خانگی این ابزار را تهیه می‌کنید، 8 سایز اصلی آن با سری‌های دو سو و چهار سو کافی است. برای کاربردهای حرفه‌ای‌تر لازم است، که سایزهایی که بیشتر به کارتان می‌آید را انتخاب کنید. به‌عنوان‌مثال، مجموعه پیچ‌گوشتی‌های موبایلی برای تعمیرکاران موبایل و وسایل الکترونیکی یک انتخاب عالی خواهد بود.
توجه به سری آهنربایی
اگر نگران این هستید که پیچ‌ها بعد از باز شدن از دست شما بیفتند و آنها را گم کنید، حتما به آهنربایی بودن سری، توجه داشته باشید. پیچ‌گوشتی‌هایی با این سری‌ها، به‌خصوص برای باز کردن و بستن پیچ‌های کوچک و ریز، که برداشتن آنها دشوار است، بسیار مناسب خواهد بود.
خوش‌دست بودن
حتما قبل از خرید پیچ گوشتی را در دست بگیرید تا مطمئن شوید که کار با آن برای شما راحت است. دسته سالم با اندازه مناسب، ارتفاع پیچ گوشتی، ضخامت میله محور، دسته و جنس هر بخش از آن از مواردی است، که تسلط شما بر روی کار را افزایش داده و در زمان کار طولانی‌مدت شما را خسته نمی‌کند.
کلام آخر
وجود انواع پیچ گوشتی در هر جعبه ابزار لازم است و هر شخصی که به‌نوعی با تعمیرات و کارهای فنی سروکار دارد، باید تعداد مناسبی از این ابزار در سایزهای مختلف را در اختیار داشته باشد. انواع بادی و شارژی این ابزار برای افزایش سرعت کار بسیار مناسب بوده و به کار نجارها، تعمیرکاران و هر فرد دیگری که باید تعداد زیادی پیچ را در زمانی کوتاه باز کند یا ببندد خواهد آمد. در این مطلب توضیح دادیم که نکات مهم برای خرید پیچ گوشتی چیست؟ و هر نوعی از آن به چه کاری می‌آید.
سوالات متداول
1_پیچ گوشتی چیست و انواع آن کدامند؟
اگر از شما بپرسند که کاربرد پیچ گوشتی چیست احتمالا تنها جوابی که به ذهنتان می‌رسد، باز کردن و بستن پیچ‌هاست؛ اما باید بدانید که کاربرد این ابزار تنها به همین موضوع ختم نمی‌شود. انواع پیچ گوشتی ممکن است به‌عنوان اهرم، قلم ظرف برای واردکردن ضربه یا حتی شکل دادن برخی قطعات چوبی و پلاستیکی استفاده شوند. در ادامه این مطلب درباره این ابزار ساده و پراستفاده توضیحات بیشتری می‌دهیم.
2_نکات مهم در انتخاب و خرید پیچ گوشتی چیست؟
انتخاب سایز و نوع مناسب.توجه به سری آهنربایی.خوش‌دست بودن
