در این مقاله میخواهیم از دستگاهی صحبت کنیم که در صنعت حمل و نقل و برای بارگیری و تخلیه یا برای اجسامی که انسان ها نمی توانند آن ها را حرکت دهند به کار برده می شود. اما کاربرد گسترده آن در صنایع ساختمانی و سازه های بزرگ می باشد.این دستگاه های کارآمد جرثقیل ها هستند که جرثقیل هایی که در صنایع ساختمانی از آن ها استفاده می شود معمولا به طور موقت نصب می شوند اما می توان این دستگاه را روی زمین یا بر روی وسایل نقلیه خصوصی هم نصب کرد.با ما همراه باشید تا به شما بگوییم جرثقیل چیست و انواع آن کدامند:
جرثقیل چیست؟
به ماشین، دکل یا سازه ی مرتفعی که توسط طناب و قرقره هایی برای بالا کشیدن یا پایین آوردن اشیا از آن استفاده می شود جرثقیل می گویند. شاید اکنون این سوال برای شما پیش آمده باشد که این دستگاه ها چگونه کنترل می شوند در پاسخ به سوال شما باید گفت که این دستگاه ها را می توان به دو صورت کنترل کرد که در روش اول یک کاربر درون کابینی که همراه جرثقیل حرکت می کند نشسته و توسط دکمه هایی که با یک کابل به ایستگاه کنترل وصل است، جرثقیل را کنترل می کند. در روش دوم هم از کنترل بیسیم استفاده می شود. نکته ی حائز اهمیت در اینجا این می باشد که در هر صورت اپراتور مذکور مسئول ایمنی جرثقیل و جان افرادی است که با جرثقیل کار می کنند.
جرثقیل برقی
امروزه جرثقیل های برقی بسیار کاربردی هستند و در بخش های مختلف صنعتی و ساختمانی از آن ها استفاده می شود. به طور کلی از جرثقیل ها برای جابه جایی و حرکت دادن جسم های سنگین استفاده می شود. جرثقیل های برقی هم در انواع مختلفی ساخته شده اند و به دو نوع تک سرعته و دو سرعته تقسیم می شوند و با نیروی برق تک فاز یا سه فاز کار می کنند و می توانند سرعت حرکت های مختلفی داشته باشند. جرثقیل برقی کارگاهی در دو نوع اصلی جرثقیل برقی دستی و جرثقیل برقی سیم بکسلی تولید می شود. از جرثقیل برقی در تناژ 1 الی 10 تن معمولا از نوع زنجیری استفاده می شود و در تناژ بالاتر از 10 تن از نوع سیم بکسلی استفاده می شود.
انواع جرثقیل برقی
جرثقیل ها انواع مختلفی دارند زیرا نوع کاربری و مکان استفاده از آن ها متفاوت می باشد. انواع جرثقیل برقی شامل موارد زیر می باشد:
- جرثقیل برجی یا تاور کرین: یکی از مهم ترین و کارآمد ترین جرثقیل ها که در بخش برج سازی، سد سازی و پروژه های بزرگی که نیاز به گردش 360 درجه دارد، مورد استفاده قرار می گیرد جرثقیل های برجی می باشند. این جرثقیل ها با ظرفیت حدود 20 تن معمولا بر روی یک سازه بتنی یا بخشی از سازه ساختمان نصب می شوند.
- جرثقیل دروازه ای: این جرثقیل ها که در صنعت بسیار پر کاربرد می باشند و با نام گنتری کرین هم شناخته می شوند به دو صورت دروازه ای و نیم دروازه ای قابل استفاده هستند. این نوع چرثقیل ها مخصوص حمل دستگاه های سنگین می باشند و در مکان های باز مورد استفاده قرار می گیرند. توجه داشته باشید این دستگاه ها دارای قابلیت نصب بر روی بالابر های سیم بکسلی تک پل و دو پل هم می باشند.
- جرثقیل بازویی: جرثقیل های بازویی که در خطوط مونتاژ، انبار ها، ایستگاه های ماشین آلات و غیره کاربرد دارند به دو صورت بازویی یا دیواری و یا ستونی بازویی استفاده می شوند.
- جرثقیل های آویز: این جرثقیل ها در سالن ها و مکان هایی که دارای محدودیت ارتفاع هستند و خط های مونتاژ سری خودروسازی و غیره استفاده می شوند. حداکثر ظرفیت این دستگاه 5 تن می باشد.
- جرثقیل های ماشینی یا موبایلی: به جرثقیلی که توسط کابل های فولادی یا جک های هیدرولیکی قوی کنترل می شوند جرثقیل های ماشینی یا موبایلی می گویند. این دستگاه ها بر روی زمین به دو صورت ثابت یا نصب جک و کارگاهی یا متحرک با بار عمل می کنند. جرثقیل های موبایلی دارای بازو هایی می باشند که می توانند حرکت کنند و حرکت آن بدون مسیر مشخص می باشد و باربرداری جرثقیل براساس مرکز ثقل و پایداری آن ها می باشد.
- جرثقیل های سقفی: جرثقیل های سقفی برای جابه جایی و حمل کردن جسم های سنگین در صنعت مورد استفاده قرار می گیرند. از آن ها در محیط های سرپوشیده مانند سالن ها، کارخانه ها و غیره استفاده می شود. این دستگاه های پر کاربرد در سالن های صنعتی و تولیدی و دیگر خط های انبار، تعمیر و غیره در ارتفاع استفاده می شوند. معمولا جرثقیل های سقفی به صورت تک پل و جفت پل استفاده می شوند.
جرثقیل سقفی
جرثقیل های سقفی دارای خصوصیات خاصی می باشند که آن ها را نسبت به سایر جرثقیل ها متمایز کرده است. این خصوصیات شامل موارد زیر می باشد:
- سبب صرفه جویی در انرژی می شوند.
- برای نگه داری این دستگاه هزینه ی کمی نیاز است.
- برای تعمیر کردن جرثقیل های سقفی هزینه ی کمی باید پرداخت شود.
- این دستگاه می تواند به تمامی نقاط به طور کاملا مستقل دسترسی داشته باشد.
- کار با جرثقیل سقفی بسیار آسان می باشد و نیازی به مهارت خاصی ندارد.
- برای جابه جایی قطعه های سنگین بهترین گزینه جرثقیل های سقفی می باشند.
جرثقیل ثابت و متحرک
همان طور که در بالا هم گفته شد جرثقیل ها با توجه به نوع و کاربردشان انواع مختلفی دارند که توضیحات لازم هم در مورد هر کدام داده شد اما کلی ترین دسته بندی جرثقیل ها ثابت و متحرک بودن آن ها می باشد که راجع به هر کدام در ادامه توضیح خواهیم داد:
جرثقیل ثابت
به جرثقیل هایی که فضای حرکتی آن ها محدود می باشد جرثقیل های ثابت گفته می شود که جرثقیل های برجی جزو این دسته هستند.
جرثقیل متحرک
جرثقیل های متحرک جزء ابتدایی ترین نوع جرثقیل ها می باشند که دارای تیرچه های فولادی هستند که از ابتدا پهن و کم کم نازک می شوند و روی سکوی متحرکی قرار دارند. سکویی که جرثقیل روی آن قرار دارد می تواند به صورت ریلی یا توسط چرخ حرکت کند و یا حتی یک تراکتور یا کامیون باشد. توجه داشته باشید که تیرچه ها به کمک یک سری لوله ها و اتصالات در انتهای خود محکم شده اند و می توانند توسط کابل یا جک های هیدرولیکی بالا و پایین بروند.
جرثقیل دستی
زمانی که وزن اجسام کم باشد و یا شرایط به گونه ای باشد که نتوانیم از جرثقیل های برقی استفاده کنیم از جرثقیل های دستی استفاده می کنیم. این جرثقیل ها دارای مزایای فراوانی می باشند از جمله این که هزینه استفاده از آن ها مناسب می باشد و هم چنین سرعت عمل جابه جایی در آن ها هم بالا می باشد. این جرثقیل ها هم انواع مختلفی دارند و شامل موارد زیر می باشد:
- جرثقیل دستی مکانیکی: این جرثقیل ها به صورت مکانیکی و با استفاده از چرخ دنده و زنجیر کنترل می شوند.
- جرثقیل دستی الکتریکی: سریع ترین و مطمئن ترین جرثقیل دستی، نوع الکتریکی آن می باشد زیرا کنترل آن با نیروی برق می باشد.
- جرثقیل دستی مغناطیسی: این دسته از جرثقیل ها می توانند اجسام را تا وزن 5 تن بدون نیاز به قلاب، دست یا نیروی الکتریکی حرکت دهند.
کلام آخر
در این مقاله گفتیم جرثقیل چیست؟ و انواع آن ها را توضیحات دادیم. شما هم می توانید با مطالعه این مقاله برای ساختمان سازی و یا برای جابه جایی اجسام سنگین با توجه به کاربرد جرثقیل ها از آن ها استفاده کنید.
سؤالات متداول
1-جرثقیل چیست؟
به ماشین، دکل یا سازه ی مرتفعی که توسط طناب و قرقره هایی برای بالا کشیدن یا پایین آوردن اشیا از آن استفاده می شود جرثقیل می گویند.
2-کاربرد جرثقیل برقی چیست؟
امروزه جرثقیل های برقی بسیار کاربردی هستند و در بخش های مختلف صنعتی و ساختمانی از آن ها استفاده می شود. به طور کلی از جرثقیل ها برای جابه جایی و حرکت دادن جسم های سنگین استفاده می شود.
