اگر به‌تازگی درگیر موضوع استفاده از سیستم‌های جوش و اتصال متریال‌های فلزی شده‌اید، احتمالاً این سوال برای شما ایجاد می‌گردد که دستگاه جوش آرگون (تیگ) چیست؟ و یا انواع جوش آرگون از چه تکنولوژی ساخته شده و چگونه در عملیات جوشکاری در زمینه‌های مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرند؛ بر مبنای پاسخ به این سوال در ادامه در مورد این که کاربرد دستگاه جوش آرگون چیست؟ و آیا می‌تواند جایگزین خوبی برای سایر روش‌های جوشکاری باشد کامل‌تر صحبت خواهیم کرد.

دستگاه جوش آرگون (تیگ) چیست؟

به‌عنوان بخش اول این راهنما و در پاسخ به این سوال که دستگاه جوش آرگون (تیگ) چیست؟ خیلی ساده؛ دستگاه جوش آرگون (TIG)، همچنین با نام Tungsten Inert Gas به‌عنوان TIG شناخته می‌شود، یک نوع سیستم جوش قوسی است که برای ایجاد اتصالات فلزی در فرایند جوش‌کاری مورداستفاده قرار می‌گیرد. این روش جوش‌کاری به نام “جوش تنگستن” نیز شناخته می‌شود و از یک الکترود تنگستن به‌عنوان ماده جوش‌ و یک گاز محافظ (عمدتاً آرگون) برای محافظت از جوش از اکسیداسیون و تغییرات دیگر در فرایند استفاده می‌کند.

دستگاه جوش TIG به‌عنوان یکی از فرایندهای جوشکاری حرفه‌ای و دقیق شناخته می‌شود و برای جوش‌کاری فلزاتی مانند فولادهای ضدزنگ، آلومینیوم، مس، تیتانیوم و فلزات دیگر که نیاز به جوشکاری دقیق و با کیفیت دارند، استفاده می‌شود.

برای اطلاع از انواع روش های جوشکاری می توانید مقاله “هر آنچه که باید درباره دستگاه جوش بدانید.” جعبه ابزار را مطالعه کنید.

دستگاه جوش آرگون چگونه کار می‌کند؟ + نحوه کار با دستگاه جوشکاری آرگون

دستگاه جوش آرگون (TIG) یک دستگاه جوش قوسی پیشرفته است که برای ایجاد اتصالات فلزی دقیق و با کیفیت در فرایند جوش‌کاری استفاده می‌شود. این فرایند جوشکاری به کمک الکترود تنگستن و گاز آرگون به‌عنوان محافظ انجام می‌شود:

1. آماده‌سازی الکترود و قطعه کاری

ابتدا قطعه کاری که قرار است جوش داده شود و الکترود تنگستن آماده می‌شوند. الکترود تنگستن به‌عنوان الکترود جوشکاری در دستگاه قرار می‌گیرد.

2. راه‌اندازی دستگاه

دستگاه جوش TIG روشن شده و پارامترهای مربوط به جریان الکتریک، سرعت گاز، و دیگر تنظیمات جوشکاری تنظیم می‌شوند. این تنظیمات به نوع فلز و ضخامت قطعه کاری بستگی دارند.

3. آغاز جوشکاری

جوشکار با قراردادن الکترود تنگستن به نزدیکی سطح قطعه کاری و با فشاردادن دکمه جوشکاری روی پدال، قوس الکتریکی بین الکترود و قطعه کاری را ایجاد می‌کند. در این حالت، الکترود تنگستن به‌عنوان قطب منفی عمل می‌کند.

4. جوشکاری و حرکت پیشروی

جوشکار باید با دقت و با حرکت پیشرفتی، الکترود را روی سطح قطعه کاری حرکت دهد. جریان الکتریک از الکترود به سطح قطعه کاری جاری می‌شود و فلزهای داغ شده توسط الکترود در محل جوش به هم متصل می‌شوند.

5. گاز محافظ

در همین حین، گاز آرگون به‌عنوان محافظ برای جوش از اکسیداسیون و تغییرات دیگر در فرایند جوشکاری جلوگیری می‌کند. این گاز به‌صورت مستقیم به منطقه جوش می‌رسد و سطح جوش را تمیز نگه می‌دارد.

6. پایان جوشکاری

پس از اتمام جوشکاری در منطقه موردنظر، الکترود تنگستن از سطح قطعه کاری فاصله می‌گیرد و جوش تا خنک‌شدن به حالت استوانه‌ای تبدیل می‌شود.

جوش TIG به دلیل دقت و کنترل بالایی که ارائه می‌دهد، برای جوشکاری فلزاتی که نیاز به اتصالات دقیق و با کیفیت دارند، بسیار مناسب است. این فرایند جوشکاری معمولاً در صنایعی مانند هوافضا، خودروسازی، صنایع فلزی، و ساخت تجهیزات پزشکی به کار می‌رود.

چرا به دستگاه جوش آرگون، تیگ هم می‌گویند؟

پیش‌ازاین به سوال دستگاه جوش آرگون (تیگ) چیست؟ پاسخ دادیم و ممکن است هنوز این پرسش برای شما وجود داشته باشد که منظور از تیگ در این سیستم چیست؟

دستگاه جوش آرگون TIG به‌عنوان اختصاری برای Tungsten Inert Gas استفاده می‌شود؛ عبارت “تیگ” نیز از ترجمه انگلیسی نوع اختصاری “TIG” به زبان فارسی به دلیل نمایش نوع تلفظ آن به شکل “تیگ” برگرفته شده است.

در واقع، “تیگ” یک نوع تلفظ است که برای ایجاد اختصار “TIG” در زبان فارسی برای این سیستم استفاده می‌شود و به معنای جوش آرگون است. ازآنجاکه آرگون گاز محافظ معمولی در این فرایند جوشکاری استفاده می‌شود و الکترود از تنگستن تهیه می‌شود، عبارت “جوش آرگون تیگ” به معنای جوشکاری با استفاده از تنگستن و گاز آرگون است؛ بنابراین، نام “تیگ” به‌صورت اختصاری از نوع تلفظ “TIG” در زبان فارسی به کار می‌رود.

انواع فلزات قابل‌استفاده در جوش آرگون

جوش آرگون (TIG) از لحاظ قابلیت جوشکاری بسیار گسترده است و می‌توان انواع مختلفی از فلزات را با استفاده از این روش جوشکاری کرد. البته لازم به توضیح است که جوش آرگون قابلیت جوشکاری دیگر فلزات را نیز داراست، اما باید تنظیمات و تجهیزات مناسب برای هر نوع فلز و ضخامت آن اعمال شود. تهیه‌کنندگان و جوشکاران با مطالعه مشخصات فنی و تمرین‌های کافی می‌توانند با موفقیت از جوش آرگون برای جوشکاری انواع مختلف فلزات استفاده کنند:

فولادها: جوش آرگون برای جوشکاری انواع فولادها از جمله فولاد ضدزنگ (stainless steel)، فولاد کربنی (carbon steel)، و فولادهای آلیاژی (alloy steel).

آلومینیوم: جوش آرگون برای جوشکاری آلومینیوم و آلیاژهای آن (مانند آلومینیوم 6061 و 5052) بسیار مناسب است.

مس و آلیاژهای مسی: جوش آرگون برای جوشکاری مس و آلیاژهای مسی مانند برنج (bronze) و مس سیاه (copper) استفاده می‌شود.

تیتانیوم: تیتانیوم یک فلز سبک با مقاومت به زنگ بالاست و به دلیل این ویژگی‌ها برای صنایعی که نیاز به فلزات با وزن کم و مقاومت بالا دارند، مانند صنایع هوافضا و پزشکی، مورداستفاده قرار می‌گیرد.

نیکل و آلیاژهای نیکلی: جوش آرگون برای جوشکاری فلزاتی مانند نیکل و آلیاژهای نیکلی مورداستفاده قرار می‌گیرد.

فلزات روی: جوش آرگون برای جوشکاری فلزات روی (zinc) نیز استفاده می‌شود، اما باید بااحتیاط و تهویه مناسب انجام شود، زیرا گازهایی که در این فرایند به وجود می‌آید، ممکن است خطرناک باشند.

انواع جوش آرگون در زمینه‌های مختلف

در پاسخ به دسته‌بندی‌های مختلف دستگاه جوش آرگون (تیگ) چیست؟ باید اشاره کرد روش‌های مختلفی در حال حاضر برای جوشکاری در شرایط مختلف توسط بشر ابداع شده‌اند که انواع جوش آرگون در یکی از دسته‌بندی‌های اساسی، پراستفاده و مهم آن قرار می‌گیرند. جوش آرگون (TIG) یکی از روش‌های جوشکاری حرفه‌ای است که با استفاده از یک الکترود تنگستن و گاز آرگون به‌عنوان محافظ، جوش داده می‌شود. این روش به دلیل دقت و کنترل بالایی که ارائه می‌دهد، در صنایع مختلف به چند شکل معمول مورداستفاده قرار می‌گیرد:

1. جوش TIG تکنیک انتقال الکتریکی (DCEN)

در این نوع جوش TIG، الکترود تنگستن به سمت قطب منفی (Direct Current Electrode Negative) منتقل می‌شود. این روش متداول جوش بیشتر برای جوشکاری فلزات پایه منفی مانند فولادها مورداستفاده قرار می‌گیرد؛ در این حالت، الکترود تنگستن به‌عنوان قطب منفی و کاتد عمل می‌کند و جریان الکتریک از الکترود به قطعه کاری جاری می‌شود. این نوع جوشکاری مناسب برای جوش‌دادن فولادهای ضدزنگ و فلزاتی است که جریان الکتریک منفی را برای جوش‌دادن به خود می‌خواهند.

2. جوش TIG تکنیک انتقال الکتریکی معکوس (DCEP)

در این حالت، الکترود تنگستن به سمت قطب مثبت (Direct Current Electrode Positive) منتقل می‌شود؛ این نوع جوش بیشتر برای جوشکاری فلزات پایه مثبت مانند آلومینیوم و مس استفاده می‌شود. الکترود تنگستن به‌عنوان قطب مثبت عمل می‌کند و جریان الکتریک از قطعه کاری به الکترود جاری می‌شود. این نوع جوشکاری مناسب برای جوش‌دادن فلزاتی است که جریان الکتریک مثبت را برای جوش‌دادن به خود می‌خواهند.

3. جوش TIG AC (جوش تناوبی)

در ادامه معرفی انواع جوش آرگون، در نوع AC آن، جریان الکتریک به‌صورت تناوبی تغییر پیدا می‌کند (از جریان مثبت به منفی و بالعکس). شکل سوم از کاربرد دستگاه جوش آرگون برای پیوند فلزاتی مانند آلومینیوم، مس، و تیتانیوم که دارای اکسیداسیون در سطح هستند، مناسب است. تغییر جریان الکتریک به ازدیاد قدرت تمیزکاری سطح فلز و حذف لایه اکسیداسیون در فرایند جوشکاری کمک می‌کند.

4. جوش TIG اتصالی (TIG Orbital)

همین‌طور به‌عنوان آخرین حالت این نوع جوش TIG به‌وسیله دستگاه‌های جوشکاری اتصالی انجام می‌شود و برای جوشکاری لوله‌ها و تیوب‌های استاندارد با قطر بزرگ مناسب است. در این فرایند، قطعه کاری به‌دور الکترود TIG حرکت می‌کند و جوش به‌صورت متناوب به طول قطعه کاری ایجاد می‌شود. این روش به‌ویژه برای جوشکاری لوله‌ها در صنایع نفت و گاز و صنعت هوافضا مناسب است و دقت بالایی را در جوشکاری فراهم می‌کند.

کاربرد دستگاه جوش آرگون چیست؟

دستگاه جوش آرگون (TIG) یکی از دستگاه‌های جوشکاری حرفه‌ای است که برای ایجاد اتصالات فلزی دقیق و با کیفیت در فرایند جوش‌کاری مورداستفاده قرار می‌گیرد، این دستگاه از یک الکترود تنگستن و گاز محافظ آرگون به‌عنوان محیط جوشکاری استفاده می‌کند؛

دستگاه جوش TIG به دلیل دقت، کنترل بالا، و کیفیت بالای جوشکاری که ارائه می‌دهد، در صنایع مختلف از جمله فلزی، خودروسازی، صنعت هوافضا، و صنایع پزشکی از اهمیت بسیاری برخوردار است:

جوشکاری فلزات پایه منفی: جوش TIG تکنیک انتقال الکتریکی (DCEN) به‌عنوان یکی از کاربردهای اصلی این دستگاه برای جوشکاری فلزات پایه منفی مانند فولادها و فولادهای ضدزنگ استفاده می‌شود. این فلزات نیاز به جریان الکتریک منفی برای جوشکاری دارند و الکترود تنگستن به‌عنوان قطب منفی در این حالت عمل می‌کند.

جوشکاری فلزات پایه مثبت: جوش TIG تکنیک انتقال الکتریکی معکوس (DCEP) برای جوشکاری فلزات پایه مثبت مانند آلومینیوم و مس استفاده می‌شود. این دستگاه الکترود تنگستن را به‌عنوان قطب مثبت استفاده می‌کند و به‌این‌ترتیب امکان جوشکاری فلزات مثبت را فراهم می‌کند.

جوشکاری فلزات دارای اکسیداسیون: جوش TIG AC (جوش تناوبی) برای جوشکاری فلزاتی مانند آلومینیوم، مس و تیتانیوم که دارای لایه اکسیداسیون در سطح هستند، استفاده می‌شود. تغییر جریان الکتریک از مثبت به منفی به تمیزکاری سطح فلز و حذف لایه اکسیداسیون کمک می‌کند.

جوشکاری لوله‌ها و تجهیزات صنعتی: در صنایعی مانند نفت و گاز، هوافضا، و صنایع فلزی، دستگاه جوش TIG اتصالی (TIG Orbital) برای جوشکاری لوله‌ها و تیوب‌های استاندارد با قطر بزرگ مناسب است. این روش به‌ویژه برای جوشکاری لوله‌ها در خطوط لوله و تجهیزات صنعتی به کار می‌رود

صنایع پزشکی و دندانپزشکی: دستگاه جوش TIG به دلیل دقت بالا و امکان جوشکاری فلزات حساس، در صنایع پزشکی و دندانپزشکی برای تولید تجهیزاتی مانند دستگاه‌های پزشکی و تجهیزات دندانپزشکی استفاده می‌شود.

اگر برای شما این سوال هم ایجاد گردیده که مشکلات و مزایای دستگاه جوش آرگون (تیگ) چیست؟ در ادامه به این سوال هم پاسخ می‌دهیم.

برای اشنایی بیشتر با جوشکاری CO2 پیشنهاد می کنیم مقاله “دستگاه جوش CO2 چیست؟” جعبه ابزار را مطالعه کنید.

دلیل استفاده از گاز آرگون در انواع جوش آرگون

استفاده از گاز آرگون در جوشکاری به دلایل متعددی انجام می‌شود. اولین دلیل، محافظت از فلزات در حین جوشکاری است. گاز آرگون به‌عنوان یک محافظ فیزیکی عمل کرده و از تماس فلز با هوا و اکسیژن جلوگیری می‌کند. این عمل به حفظ کیفیت سطح فلز و جلوگیری از تشکیل رسوب‌ها و اکسیداسیون زنگ‌زدگی در جوش کمک می‌کند.

دلیل دیگر استفاده از گاز آرگون، کنترل دقیق حرارت در حین جوشکاری است. این گاز به‌عنوان یک محیط سردکننده عمل می‌کند و می‌تواند از افزایش حرارت در اطراف جوش جلوگیری کند. این امکان فرایند جوشکاری فلزات حساس و نازک را به‌صورت دقیق‌تر انجام دهد.

مزایا و معایب استفاده از دستگاه جوش آرگون

استفاده از دستگاه جوش TIG باتوجه‌به مزایا و معایب آن به نیازها و پروژه‌های خاص شما بستگی دارد. این روش جوشکاری مناسب برای پروژه‌هایی با اهمیت کیفیت بالا و دقت است، اما نیاز به تمرین و تسلط بر مهارت‌های جوشکاری دارد.

مزایا:

کیفیت بالای جوش: جوش TIG به دلیل دقت و کنترل بالایی که فراهم می‌کند، جوش‌های با کیفیت بالایی را تولید می‌کند. این جوش‌ها معمولاً خالص و بدون عیوب معمولی در جوشکاری ایجاد می‌کنند.

کاربرد گسترده: دستگاه جوش TIG برای جوشکاری انواع فلزات از جمله فولادها، آلومینیوم، مس، تیتانیوم و استیل ضدزنگ مناسب است. این گستردگی کاربرد آن را در صنایع مختلف از جمله خودروسازی، صنعت هوافضا، صنایع فلزی و ساخت تجهیزات پزشکی مورد تأیید قرار می‌دهد.

کنترل حرارتی: در جوش TIG، امکان کنترل دما و حرارت جوش بسیار دقیق است. این امکان به ایجاد اتصالات دقیق و بدون تغییرات نامطلوب در فلزات کمک می‌کند.

جوش‌کاری لوله‌ها و تیوب‌ها: دستگاه جوش TIG اتصالی (TIG Orbital) مناسب برای جوشکاری لوله‌ها و تجهیزات صنعتی با قطر بزرگ است. این امکان به جوشکاران در صنایع نفت و گاز و ساخت لوله‌های صنعتی کمک می‌کند.

عدم تولید پراکندگی: جوش TIG به دلیل استفاده از گاز محافظ و الکترود تنگستن، عدم تولید پراکندگی (spatter) دارد که به تمیز بودن جوش و اطراف جوشکاری کمک می‌کند.

معایب:

پر هزینه بودن: دستگاه‌های جوش TIG به‌طورکلی گران‌تر از دیگر دستگاه‌های جوش هستند. هزینه خرید و نگهداری آنها بالاتر است و ممکن است برای برخی کارخانه‌ها و کارگاه‌ها محدودیت‌های مالی ایجاد کند.

عملکرد آهسته‌تر: جوش TIG ممکن است زمان بیشتری برای جوشکاری نیاز داشته باشد نسبت به روش‌های دیگر مانند جوش MIG یا جوش الکترودی. این مسئله در پروژه‌هایی که زمان بحرانی است، ممکن است مشکل‌ساز شود.

مهارت موردنیاز: جوش آرگون نیاز به مهارت و تمرین بسیار دارد. جوشکاران باید آموزش دقیقی در زمینه کنترل جریان الکتریک، سرعت الکترود، و تنظیمات دستگاه TIG داشته باشند.

حجم گاز مصرفی: استفاده از گاز آرگون به‌عنوان محافظ در جوش تیگ می‌تواند هزینه‌های مصرفی افزایش دهد. این گاز به طور مداوم در هنگام جوشکاری به کار می‌رود.

نیاز به محیط جوش خنک: در جوش TIG، ممکن است قطعه کاری بسیار داغ شود، بنابراین نیاز به محیط جوش خنک برای جلوگیری از تغییرات ناخواسته در فلزات دارد.

کلام آخر

در این مقاله در خصوص این که دستگاه جوش آرگون (تیگ) چیست؟ چه کاربردی دارد و چگونه استفاده می‌شود صحبت کردیم؛ دستگاه جوش آرگون (TIG) یک ابزار حرفه‌ای جوشکاری است که برای ایجاد اتصالات فلزی با کیفیت بالا و دقت بیشتر استفاده می‌شود. این دستگاه از یک الکترود تنگستن و گاز آرگون به‌عنوان محافظ در جوشکاری استفاده می‌کند. یکی از ویژگی‌های برجسته این روش، کنترل دقیق دما و جریان الکتریک در حین جوشکاری است که امکان ایجاد اتصالات بی‌عیب و بدون پراکندگی را فراهم می‌کند.

دستگاه TIG در جوشکاری فلزات متنوعی از فولادها و آلومینیوم تا مس، تیتانیوم و فلزات دیگر کاربرد دارد. همچنین، این دستگاه در صنایع مختلف از جمله خودروسازی، هوافضا، صنایع فلزی، و صنایع پزشکی به‌خوبی شناخته شده است. توانایی کنترل دما، کیفیت جوش، و انعطاف‌پذیری در کاربرد این دستگاه آن را به یکی از محبوب‌ترین ابزارهای جوشکاری در صنایع مدرن تبدیل کرده است.