فرض کنید نیمه‌شب در یک جاده خلوت بین‌شهری در حال رانندگی هستید. ناگهان متوجه می‌شوید که خودرو به یک سمت کشیده می‌شود و صدایی از چرخ‌ها به گوش می‌رسد. کنار جاده توقف می‌کنید و می‌بینید یکی از لاستیک‌ها پنچر شده است. نه مکانیکی در آن نزدیکی هست، نه امداد خودرو سریع می‌رسد. حالا اگر بلد باشید چطور لاستیک را تعویض کنید، چقدر سریع می‌توانید دوباره به مسیرتان ادامه دهید. این مقاله دقیقاً برای چنین لحظه‌ای نوشته شده است.
یک راهنمای ساده، گام‌به‌گام و کاربردی برای تعویض لاستیک پنچر، همراه با معرفی ابزارهای مورد نیاز، نکات ایمنی و توصیه‌های فنی؛ پس با ما همراه باشید.
ابزارهای مورد نیاز تعویض لاستیک ماشین
هر خودرو به یک جعبه ابزار کاربردی نیاز دارد، که ابزارهای لازم در ماشین را در خود جای داده باشد، برای تعویض لاستیک باید این وسایل را همراه داشته باشید:
جک خودرو
آچار چرخ یا آچار مخصوص پیچ‌های خودرو
| نوع آچار | شکل ظاهری/ساختار | کاربرد/مناسب برای | مزایا | معایب |
| L شکل (L-Wrench) | میله خم‌شده به شکل L | استفاده اضطراری داخل خودرو | سبک، ارزان، همیشه در خودرو هست | نیاز به نیروی زیاد |
| صلیبی (X-Wrench) | چهار شاخه ضربدری | استفاده در خانه یا تعمیرگاه | باز کردن راحت‌تر پیچ، قدرت بیشتر | بزرگ و جاگیر |
| تلسکوپی | دسته بلند شونده + سوکت جدا | سفر، استفاده شخصی حرفه‌ای | گشتاور بالا، قابل حمل | قیمت نسبتاً بالاتر |
| بکس جغجغه‌ای | سوکت + دسته جغجغه‌ای | کار حرفه‌ای، تعمیرگاه | سرعت بالا، استفاده آسان | گران‌تر، نیاز به ست کامل بکس |
| آچار بادی/ آچار بکس برقی | دستگاه موتوری | تعمیرگاه حرفه‌ای | بسیار سریع و قوی | سنگین، نیاز به برق یا کمپرسور |
چرخ‌گیر یا جسم سنگین مثل سنگ برای جلوگیری از حرکت خودرو
مثلث هشدار دهنده
جلیقه شبرنگ
دستکش محافظ
لاستیک زاپاس سالم و باد شده
آماده‌سازی و رعایت نکات ایمنی
- در جای امن و بدون ترافیک توقف کنید (ترجیحاً زمین سفت و صاف).
- اگر مکان ایمن وجود ندارد، با امداد خودرو یا خدمات اضطراری تماس بگیرید.
- خودرو را خاموش کرده، ترمز دستی را بکشید.
- چراغ خطر را روشن و مثلث هشدار را ۴۵ متر عقب‌تر از خودرو بگذارید (در جاده‌های معمولی، نه آزادراه).
- خودرو را در دنده یک یا حالت پارک (P) قرار دهید.
- چرخ‌گیرها را روی چرخ مورب مخالف از چرخ پنچر شده قرار دهید.
- دستکش بپوشید تا از آسیب یا کثیفی دست‌ها جلوگیری شود.
شل کردن پیچ‌های چرخ
- با آچار، پیچ‌های چرخ را در جهت خلاف عقربه‌های ساعت شل کنید، اما کامل باز نکنید.
- اگر قفل چرخ دارید، از کلید مخصوص آن استفاده کنید.
- پیچ‌ها را در جای امن و مشخصی نگه دارید تا گم نشوند.
- الگوی ضربدری یا ستاره‌ای را هنگام سفت‌کردن رعایت کنید، ولی در این مرحله نیازی نیست.
جک زدن خودرو
- نقطه مناسب برای قرار دادن جک را پیدا کنید (طبق دفترچه راهنما).
- جک را زیر نقطه نزدیک به چرخ پنچر شده بگذارید.
- خودرو را تا حدی بالا ببرید که چرخ کمی از زمین جدا شود.
در این جدول انواع جک ماشین را با ویژگی‌های آن معرفی کردیم:
|
نوع جک |
شکل ظاهری | کاربرد معمول | مزایا | معایب |
| قیچی‌ای | بازوی ضربدری (قیچی‌مانند) | خودروهای سواری سبک | سبک، ارزان، همراه خودرو |
قدرت کم، سرعت پایین |
|
هیدرولیکی بطری‌ای |
استوانه عمودی (بطری‌مانند) | خودروهای سنگین‌تر (SUV، وانت) | قدرت بالا، جمع‌وجور | سنگین‌تر، گران‌تر، نیاز به مراقبت |
| سوسماری (چرخ‌دار) | بدنه تخت با چرخ و دسته بلند | تعمیرگاه، استفاده خانگی حرفه‌ای | ایمن‌تر، سریع، قدرت بالا |
بزرگ و سنگین، نیاز به فضای صاف |
اسم دیگر جک قیچی همان جک لوزی هست، و به خاطر شکل لوزی مانند آن جک لوزی می‌گویند؛ در واقع، هر دو به یک نوع جک اشاره دارند.
برداشتن لاستیک پنچر
- حالا پیچ‌ها را کامل باز کنید.
- چرخ را به سمت بیرون بکشید.
- اگر چرخ گیر کرده بود، می‌توانید با احتیاط ضربه‌ای به بالا یا کناره‌های آن بزنید (نه از داخل).
- برای ایمنی، لاستیک پنچر شده را زیر رکاب خودرو بگذارید تا اگر جک ناگهان رها شد، ماشین سقوط نکند.
نصب لاستیک زاپاس
- لاستیک زاپاس را به صورت موقت استفاده کنید. با آن رانندگی طولانی یا با سرعت بالا انجام ندهید.
- لاستیک زاپاس را روی توپی قرار دهید و پیچ‌ها را با دست ببندید.
- دقت کنید بخش مخروطی پیچ‌ها باید به سمت داخل باشد.
- ابتدا پیچ‌های متقابل را بگذارید تا چرخ درست در جای خود بنشیند.
محکم کردن پیچ‌ها و پایین آوردن خودرو
- پیچ‌ها را با الگوی ضربدری یا ستاره‌ای کمی سفت کنید.
- لاستیک پنچر شده را از زیر خودرو بردارید.
- خودرو را به‌آرامی پایین بیاورید.
- حالا که خودرو روی زمین است، پیچ‌ها را با آچار به‌طور کامل سفت کنید (دوباره به شکل ضربدری).
- چرخ‌گیرها یا سنگ را بردارید.
پس از تعویض چرخ
لاستیک پنچر شده را در صندوق عقب قرار دهید (اگر جا شد).
هر چه سریع‌تر به تعمیرگاه یا مکانیک معتبر مراجعه کنید تا:
- لاستیک اصلی تعمیر یا تعویض شود.
- سفت بودن پیچ‌ها به‌درستی بررسی شود.
کلام آخر
در این مقاله به صورت مرحله‌ای توضیح دادیم که چگونه لاستیک پنچر را تعویض کنید؛ کاری که خانم‌ها از انجام آن امتناع می‌کنند، در صورتی که با داشتن اطلاعات کافی، در مواقع ضروری می توانند تعویض لاستیک را انجام دهند. توجه به نکات ایمنی از موارد ضروری است تا از اتفاق‌های ناخوشایند جلوگیری کنید.
