احتمالا زمانی که کسی را در حال کار با دریل می‌بینید، به این فکر می‌کنید که این ابزار بسیار ساده است و برای کار کردن با آن تنها کافی است که مته را روی دریل قرار داده و دکمه را فشار دهید؛ اما باید بدانید که ماجرا به همین سادگی‌ها نیست. دریل یک ابزار برقی است که فشار بالایی را به دست شما وارد می‌کند؛ به همین دلیل اگر در به‌درستی آن را در دست نگیرید یا نحوه درست کار با آن را ندانید، ممکن است خسارات جبران‌ناپذیری را به سلامتی شما وارد کند. اگر تابه‌حال با دریل کار نکرده‌اید و شیوه درست آن را نیز نمی‌دانید تا پایان این مطلب با ما همراه باشید. ما در اینجا سعی کرده‌ایم آموزش کار با دریل را به‌صورت قدم‌به‌قدم آورده و نکات ایمنی را گوشزد کنیم تا شما همواره در صحت و سلامت کار خود را پیش ببرید.
برای آشنایی با دریل ها مقاله “انواع دریل” جعبه ابزار را مطالعه کنید…
شناسایی انواع مته
قبل از هر چیز لازم است که نوع مته‌ای که قرار است با آن سوراخ‌کاری را انجام دهید مشخص کنید. مته‌ها ازنظر اندازه و شکل دارای تنوع بسیار زیادی هستند که با توجه به نوع دریل انتخاب می‌شوند. توجه داشته باشید که انتخاب مته نامناسب می‌تواند به دریل فشار وارد کرده یا باعث آسیب دیدن قطعه کار شما شود. ضمن اینکه مته نامناسب مرتب می‌شکند و این موضوع هزینه‌های شما را بالا خواهد برد. در جدول زیر تعدادی از پرکاربردترین مته‌ها و کاربرد هریک از آن‌ها را معرفی کرده‌ایم.
| نوع مته | کاربرد |
| الماسه | حفاری سطوح سخت مانند سنگ، بتن، سرامیک و کاشی |
| چهار شیاره و پنج شیاره | حفاری سنگ و بتن |
| کونیک | سوراخ‌کاری عریض |
| کبالت | حفاری آهن، استیل و فولادهای آلیاژی |
| آلومینیوم | فلزات نرم |
| گازور | سوراخ‌کاری کابینت و MDF |
| چوب | سوراخ‌کاری چوب و MDF |
| برگی | سوراخ‌کاری چوب در سطح گسترده |
نکات ایمنی قبل از شروع کار با دریل
قبل از اینکه به سراغ مراحل آموزش کار با دریل برویم، بهتر است نکات ایمنی که باید در نظر داشته باشید را بیان کنیم. به یاد داشته باشید که عدم رعایت این موارد ممکن است به سلامت خودتان صدمه بزند یا باعث خراب شدن دریل شود؛ بنابراین باید آن‌ها را با دقت زیادی مدنظر داشته باشید.
- پرهیز از پوشیدن لباس‌های آستین‌بلند و گشاد
- خارج کردن جواهرات و زیورآلات و سایر وسایل فلزی و رسانا
- جمع کردن موهای بلند
- استفاده از عینک ایمنی، دستکش نسبتا ضخیم، محافظ گوش و ماسک فیلتردار
- ثابت کردن قطعه کار
- اطمینان از محکم بودن گیره سه‌نظام
- اطمینان از خاموش بودن دستگاه در زمان تعویض مته
- اطمینان از سالم بودن کابل برق دستگاه
مراحل آموزش کار با دریل شارژی
اکنون که مته موردنظر خود را انتخاب کرده و همه موارد ایمنی را به‌طور کامل رعایت کرده‌اید، نوبت به آن رسیده که دریل را روشن و کار خود را آغاز کنید. در ادامه این بخش قدم‌به‌قدم با شما پیش می‌رویم تا یک حفاری تمیز و با دقت و بدون دردسر داشته باشید.
1) قرار دادن مته در دریل
در این مرحله باید حتما از خاموش بودن دریل مطمئن شوید؛ به همین دلیل بهتر است که ابتدا آن را از برق خارج کرده و سپس اقدام به تعویض مته کنید. برای این کار باید آچار مخصوص دریل را در داخل حفره‌ای که در قسمت کناری سه‌نظام قرار داده شده است فرو کرده و آن را در جهت خلاف عقربه‌های ساعت بچرخانید تا سری دریل به اندازه کافی باز شود.
مته قبلی را خارج کرده و مته جدید را از سمتی که کاملا صاف است در داخل دریل قرار دهید. مجددا آچار را درون حفره فرو کرده و آن را در جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید تا کاملا محکم شود. مطمئن شوید که مته در جای خود ثابت است و تکان نمی‌خورد. نکته دیگر اینکه نباید سه‌نظام را آن‌قدر سفت کنید که آچار در داخل حفره هرز بچرخد؛ این کار در درازمدت به دریل شما آسیب میزند.
2) علامت زدن محل حفاری و ثابت کردن آن
اگر قصد دریل کاری یک تکه چوب، شیشه یا سرامیک را دارید که در جایی ثابت نشده است، حتما آن را با استفاده از یک گیره مخصوص بر روی میز کار خود یا زمین محکم کنید تا در طول دریل کاری تکان نخورد.
3) ثابت نگه‌داشتن دریل
بعدازاینکه از ثابت بودن قطعه مطمئن شدید، دریل را برق متصل کرده و برای شروع کار آماده شوید. قبل از اینکه دکمه را فشار داده و دریل را روشن کنید، لازم است که آن را در دست بگیرید. در اصول آموزش کار با دریل آمده است که بهترین روش برای نگه‌داشتن دریل استفاده از هر دو دست است. شما باید یک دست خود را بر روی دسته دریل بگیرید؛ به‌نحوی‌که بتوانید با استفاده از انگشت اشاره خود دکمه دریل را فشار داده و نگه دارید.
با دست دیگر نیز باید زیر بدنه دریل را نگه دارید تا بتوانید فشار را کنترل کرده و آن را ثابت نگه دارید. دریل باید مستقیم و بدون هیچ زاویه‌ای در راستای محل سوراخ‌کاری قرار بگیرد تا در یک خط صاف به داخل قطعه فرو رود. پس در محلی که به اندازه کافی بر روی کار تسلط دارید و در راستای محل سوراخ‌کاری بایستید و دریل را مطابق اصول گفته‌شده در دست بگیرید.
4) روشن کردن دریل و شروع سوراخ‌کاری
در این مرحله باید آچار را از سه‌نظام جدا کرده و دکمه روشن دریل را بزنید. توجه داشته باشید که در بعضی از انواع دریل‌ها دکمه جداگانه‌ای برای روشن و خاموش کردن در نظر گرفته شده و در بعضی دیگر دکمه فشاری موجود بر روی دسته همان دکمه روشن و خاموش است. درهرحال بعد از روشن کردن دریل، سری مته را بر روی محل مشخص‌شده قرار داده و سپس با انگشت اشاره خود دکمه را فشار داده و نگه دارید تا دریل شروع به کار کند.
توجه داشته باشید که کار را باید با فشار کاملا یکنواختی انجام دهید تا به دستگاه آسیبی وارد نشود. ضمن اینکه لازم است دریل را با هردو دست خود محکم بگیرید تا بتوانید به‌راحتی آن را کنترل کنید. برای اینکه بتوانید نتیجه کار خود را بررسی کرده و دستانتان نیز استراحت کند، بهتر است هر چند ثانیه انگشت خود را از روی دکمه برداشته و کمی استراحت کنید. کار مداوم تنها به دستگاه فشار آورده و باعث کاهش دقت نیز می‌شود. علاوه بر این‌ها برای تعیین عمق سوراخ‌کاری نیز می‌توانید روی مته علامت بگذارید یا از خط‌کش مته استفاده کنید.
5) سوراخ‌کاری نهایی
همه افراد برای اینکه از عمق مناسب محل حفاری مطمئن شده و آن را کاملا تمیز سوراخ‌کاری کنند، دور گردش دریل را برعکس کرده و با این دور نیز سوراخ‌کاری را انجام می‌دهند. بر روی بدنه دریل دکمه‌ای قرار داده شده که با استفاده از آن می‌توانید جهت چرخش را برعکس کنید. با فشار دادن این دکمه و قرار دادن دریل در محل سوراخ‌کاری، می‌توانید از عمق و قطر مناسب محل سوراخ و عدم وجود هیچ مانعی در آن مطمئن شوید.
نکاتی مهم در زمان کار با دریل
حتی اگر بهترین دریل را نیز داشته باشید، باز باید نکاتی را در حین کار خود مورد نظر قرار دهید تا هم ایمن کار کنید و هم نتیجه مناسب را کسب کنید.
- هرگز پای خود را روی کابل دریل قرار ندهید.
- اگر از دریل برقی استفاده می‌کنید، ترجیحا در نزدیکی پریز باشید تا مجبور نباشید دریل را بکشید.
- هیچ‌گاه دریل را با یک دست نگه ندارید، چراکه نیروی مخالفی که این ابزار در حین کار به دست شما وارد می‌کند، بسیار زیاد است.
- برای تغییر قطر سوراخ‌کاری از مته بزرگ‌تری استفاده کنید و دریل را به سمت چپ و راست حرکت ندهید. این کار باعث ایجاد آسیب در سه‌نظام و گیربکس دستگاه شده و به قطعه هم صدمه میزند.
اگر مته دستگاه شکست چه کار باید بکنیم؟
یکی از مشکلات رایجی که در زمان کار با دریل پیش می‌آید، شکستن مته است. در آموزش کار با دریل گفته می‌شود که بلافاصله بعد از شکستن مته دست خود را از روی دکمه برداشته و دریل را خاموش کنید. توجه داشته باشید که سرعت بالای چرخش مته ممکن است باعث پرتاب آن بعد از شکستن شود. پس نباید در حین کار سر خود را در نزدیکی دریل قرار دهید و کسی نیز نباید در اطراف شما حضور داشته باشد.
بعد از خاموش کردن دریل باید منتظر بمانید تا سری آن کمی خنک شود؛ چراکه دمای مته در برخورد با قطعه و چرخش با سرعت زیاد بالا رفته و جدا کردن آن مشکل است. بعد از خنک شدن، اگر مته دیگر قابل‌استفاده نبود باید آن را تعویض کنید و اگر هنوز امکان استفاده از آن وجود داشت، کار خود را ادامه دهید. درصورتی‌که مته در دریل گیر کرده بود، باید جهت چرخش را معکوس کرده و کلید را خیلی آرام فشار دهید تا مته خیلی کند شروع به چرخش کند. سپس آن را با کمک دست یا ابزاری مانند انبرهای کوچک از داخل قطعه خارج کنید.
کلام آخر
استفاده از دریل همان‌قدر که ساده و بی‌دردسر به نظر می‌رسد، دارای نکات بسیاری است که عدم توجه به هریک از آن‌ها باعث آسیب رسیدن به سلامت شما یا خود ابزار می‌شود. به همین دلیل بهتر است قبل از هر چیز آموزش کار با دریل را مطالعه کنید. در این آموزش نکات ظریفی که قبل، حین و بعد از استفاده از دریل باید در نظر داشته باشید بیان شده تا شما بتوانید در کمال ایمنی و سلامت با ابزار خود کار کرده و به نتیجه‌ای تمیز و مناسب برسید.
سوالات متداول
1_مته چیست؟
مته‌ها ازنظر اندازه و شکل دارای تنوع بسیار زیادی هستند که با توجه به نوع دریل انتخاب می‌شوند. توجه داشته باشید که انتخاب مته نامناسب می‌تواند به دریل فشار وارد کرده یا باعث آسیب دیدن قطعه کار شما شود.
2_انواع مته کدامند؟
الماسه.کبالت.آلومینیوم.برگی.کونیک
